ആശയങ്ങളെ പ്രകൃതിയിലേക്ക് ചേർത്തു പറയുന്ന രീതി വേദപുസ്തകത്തിൽ ധാരാളമായി കണ്ടെത്താം. മഹത്തായ ദൈവിക ദർശനത്തിന്റെ സാരാംശമായ ഉത്തമ വചനത്തെ ഖുർആൻ ഉപമിക്കുന്നത് ഉത്തമമായ ഒരു മരത്തോടാണ്. ഇത്തരം രൂപകങ്ങൾ ചിലപ്പോൾ സാമ്പ്രദായികമായ നമ്മുടെ ധാരണകളെയും തിരുത്തുന്നുണ്ട്. 'മരം പോലെ' എന്ന് നമ്മുടെ വ്യാവഹാരികങ്ങളിൽ പ്രയോഗിക്കുമ്പോൾ അത് നിസ്സംഗതയെയാണ് സൂചിപ്പിക്കാറുള്ളത് - ജീവനറ്റത് എന്നോ ജീവനുണ്ടായിട്ടും ശവസമാനമായത് എന്നോ ഒക്കെയുള്ള അർഥത്തിൽ. അതേസമയം മരം പോലെ വചനം എന്ന് ഇവിടെ പറയുമ്പോൾ, ചേതസ്സും വികാരവുമുള്ള പ്രകൃതിയായി അത് മാറുന്നുണ്ട്.

"നീയിത് കണ്ടില്ലേ? ഉത്തമ വചനത്തെ അല്ലാഹു എന്തിനോടുപമിക്കുന്നുവെന്ന്? അതൊരുത്തമ വൃക്ഷം പോലെയാകുന്നു. വേരുകളാഴത്തിലുറച്ചത്, ശാഖകളാകാശത്ത് (പന്തലിച്ചതും). തന്റെ ഈശന്റെ കൽപനയാൽ, എക്കാലവുമത് ഫലം പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു. മനുഷ്യ(ധിഷണ)യിലേക്ക് അല്ലാഹു ഉത്പ്രേക്ഷകൾ അവതരിപ്പിക്കുന്നു; അവർ ധ്യാനിച്ചു ഗ്രഹിക്കാൻ വേണ്ടി" (സൂറഃ ഇബ്റാഹീം 24,25).
ചേതസ്സും വികാരങ്ങളുമുള്ള സത്വം മാത്രമല്ല, അല്ലാഹു കൽപിക്കുന്ന മൂല്യങ്ങളുടെ ഭാവവും പ്രഭാവവും പ്രഭവവും കൂടിയാണ് പ്രകൃതി എന്ന് പ്രഖ്യാപിക്കുകയാണ് ഇവിടെ. 'മരം പോലത്തെ മനുഷ്യൻ' എന്നതിലെ പരമ്പരാഗത വിചാരത്തെ ഖുർആൻ തിരുത്തുന്നു.

മറുഭാഗത്ത്, തുടർന്നുള്ള പരാമർശത്തിൽ പാഴ്‌വചനം പാഴ്മരം പോലെയാണ് എന്നും ഖുർആൻ പറയുന്നുണ്ടെന്നത് നേരാണ്. എന്നാൽ, എന്തുകൊണ്ട് അത് പാഴ് ആയി എന്നും വ്യക്തമാക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. ഭൂതലത്തിൽ നിന്നും വേരുകൾ പറിയുന്നു ('ഉജുതുസ്സത് മിൻ ഫൗഖിൽ അർദ്) എന്നാണ് അല്ലാഹു പറയുന്നത്. അതേസമയം യഥാർഥ മരത്തിന്റെ വേരുകൾ ആഴത്തിലുറച്ചതാണ് (അസ്വ്്ലുഹാ സാബിതുൻ). വേരുകൾ പിഴുതുകളയുമ്പോഴാണ് മരം പാഴ്മരമാകുന്നത് എന്നാവാം ഒരർഥം. അതല്ലെങ്കിൽ വിഗുണവിത്തുകൾ (ദുർവൃത്തികൾ) നടാൻ ചെകുത്താൻ ശ്രമിക്കുമെങ്കിലും അത് പടരും മുമ്പ് പ്രകൃതി തന്നെ അതിനെ പിഴുതുമാറ്റിക്കളയും എന്നുമാവാം.
ദൈവരാജ്യത്തെ, ദൈവിക ദർശനത്തെ കടുകുമണിയോട് ഉപമിക്കുന്ന, ക്രിസ്തുവചനവും (മത്തായി 13-ാം അധ്യായം, മാർക്കോസ് 4-ാം അധ്യായം) ഇതോട് ചേർത്തു വായിക്കാം. രൂപകങ്ങളായി പ്രകൃതിയെ അവതരിപ്പിക്കുമ്പോൾ ആശയങ്ങളുടെ ആഴവും സൗന്ദര്യവും അനുഭവവേദ്യമാകുന്നു. അത്രമേൽ ഗഹനവും ഗഭീരവും ഒപ്പം സുന്ദരവും അനവദ്യവുമാണ് പ്രകൃതി. യേശു അവതരിപ്പിക്കുന്ന വെള്ളാമ്പൽ(ലില്ലി)പ്പൂക്കളുടെ ഉപമ നോക്കൂ: "സത്യമായി ഞാൻ നിങ്ങളോട് പറയുന്നു; ശലമോൻ (സുലൈമാൻ) പോലും തന്റെ സർവപ്രഭാവത്തിലും അവയിലൊന്നിനെപ്പോലെ അലംകൃതനായിരുന്നില്ല" (മത്തായി 6:29). ഇതിനെല്ലാം പുറമെ കരുതൽ, അനുതാപം തുടങ്ങിയ ഗുണങ്ങളെയും ഈ ഉത്പ്രേക്ഷകൾ പ്രകാശിപ്പിക്കുന്നു. ദൈവകൽപനയാൽ എക്കാലവും ഫലം നൽകുന്ന ഒന്ന് എന്നാണല്ലോ ഉത്തമ വൃക്ഷത്തെപ്പറ്റി ഖുർആൻ പറയുന്നത്.

---

ദൗർഭാഗ്യകരമായ ഒരു ദുരന്തത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ പ്രകൃതിയെയും ആവാസ വ്യവസ്ഥയെയും പറ്റി മിണ്ടുന്നത് പോലും കടുത്ത അപരാധമാണെന്ന പ്രചാരണം ശക്തമാണ്. പാരിസ്ഥിതിക മുഖമുള്ള പ്രതികരണങ്ങൾക്കെതിരായ ആക്രമണങ്ങൾ സംഘടിത സ്വഭാവമാർജിച്ചതായി സോഷ്യൽ മീഡിയയിലെ ട്രെൻഡുകൾ പരിശോധിച്ചാൽ മനസ്സിലാകും. ദിനോസറുകൾ നശിച്ചുപോയത് കുന്നിടിച്ചിട്ടാണോ, ക്രറ്റേഷ്യസിലെയും ജുറാസിക്കിലെയും ഹിമപാതങ്ങൾ മരം മുറിച്ചതു കൊണ്ടുണ്ടായതാണോ എന്ന മട്ടിൽപ്പോലുമുള്ള 'ശാസ്ത്രീയ'മായ ചോദ്യങ്ങൾ പഴയൊരു തമാശയെ ഓർമയിൽ കൊണ്ടുവരും: "അറബിക്കടലിൽ മരങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടാണോ, അവിടെ മഴ പെയ്യുന്നത്?"

ദുരന്തത്തിന്റെ പാരിസ്ഥിതിക വിശകലനങ്ങൾ നടത്തുന്നത് ഒരിക്കലും ഇരകളോടുള്ള അനുതാപമില്ലായ്മയല്ല. മാത്രമല്ല, ഇത്തരം വിശകലനങ്ങളൊന്നും ഇരകളെയോ തദ്ദേശവാസികളെയോ കുറ്റപ്പെടുത്തുന്നവയുമല്ല. വികസനത്തിനും അടിസ്ഥാന ജീവിത സൗകര്യങ്ങൾക്കും വേണ്ടി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ആശ്രയിക്കുന്നതിനെയോ ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെയോ എതിർക്കാൻ ആർക്കെങ്കിലും പറ്റുമെന്ന് തോന്നുന്നില്ല. പാരിസ്ഥിതിക വിശകലനത്തിൽ മുഖ്യമായും പ്രതി ചേർക്കപ്പെടുക മൂലധന സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയും അനിയന്ത്രിത ലാഭക്കൊതിയും മുതലാളിത്തവും ഒക്കെയാണ്. ഇപ്പറഞ്ഞവയുടെ വക്താക്കളോ ഗുണഭോക്താക്കളോ ആവില്ല, മണ്ണിടിച്ചിലിലും പേമാരിയിലും ജീവനും സമ്പത്തും നഷ്ടപ്പെട്ടവരിലൊരാൾ പോലും. ദുരന്തങ്ങൾ ആവർത്തിക്കാതിരിക്കാനുള്ള ജാഗ്രതയുടെ ഭാഗമാണ് പാരിസ്ഥിതിക വിശകലനങ്ങൾ. മനുഷ്യരോടും പ്രകൃതിയോടുമുള്ള അനുതാപത്തിന്റെ മൂർധന്യമാണത്. അടിയന്തരമായ ദുരിതാശ്വാസ പ്രവർത്തനങ്ങളും മറ്റു നടപടികളുമാണ് ഈ സന്ദർഭത്തിൽ പ്രഥമ പരിഗണനയർഹിക്കുന്നത് എന്ന കാര്യം സമ്മതിക്കുന്നു. എന്നാൽ, അതേസമയം തന്നെ എന്തുകൊണ്ട് ഇങ്ങനെയൊക്കെ സംഭവിക്കുന്നു എന്ന വിശകലനവും അനിവാര്യമാണ്. മേലിൽ ഇത്തരം ദുരന്തങ്ങളുടെ എണ്ണവും ആഘാതങ്ങളുടെ വ്യാപ്തിയും കുറയ്ക്കാൻ അത് സഹായകമാകും എന്ന കാര്യത്തിൽ സംശയിക്കേണ്ടതില്ല. മാത്രമല്ല, മികച്ച ആസൂത്രണത്തിന്റെ അഭാവമാണ് നാം നേരിടുന്ന മുഖ്യമായ പ്രശ്നം. ഇപ്പോഴത്തെ അനുഭവം വെച്ച് ദുരന്തസമയത്ത് മാത്രമല്ല പാരിസ്ഥിതിക വിശകലനങ്ങൾ നടത്തുന്നവർ സംഘടിതമായി 'ആക്രമിക്കപ്പെടു'ന്നത്. ഏത് സമയത്തും ഇത്തരം ചർച്ചകൾക്ക് നേരെ അസഹിഷ്ണുതാപൂർണമായ പ്രതികരണങ്ങൾ കാണപ്പെടുന്നു.

എല്ലാ പ്രകൃതിദുരന്തങ്ങളുടെയും കാരണം മാനുഷിക ഇടപെടൽ ആവണമെന്നില്ല. പ്രധാനമായും ഇത്തരം ദുരന്തങ്ങളെ രണ്ടായി വിഭജിക്കാം. സ്വാഭാവിക ദുരന്തങ്ങളും നരജന്യ (anthropogenic or man-made) ദുരന്തങ്ങളും. ആന്ത്രോപോജെനിക് ദുരന്തങ്ങൾക്ക് കൂടുതലും സാമൂഹിക മാനങ്ങളാണ് ഉള്ളതെങ്കിലും പലപ്പോഴും നിയന്ത്രണമോ ആസൂത്രണമോ ഇല്ലാത്ത പ്രവൃത്തികൾ പാരിസ്ഥിതിക ദുരന്തങ്ങളും സൃഷ്ടിക്കാറുണ്ട്. 2010-ലെ ഹെയ്ത്തി ഭൂകമ്പവും 1986-ലെ ചെർനോബിൽ ആണവ ദുരന്തവും ഒരുപോലെയല്ലല്ലോ. നേരിട്ടുള്ള മാനുഷിക കാരണങ്ങളൊന്നും ഭൂകമ്പത്തിന് പിറകിലില്ല. എന്നാൽ ചെർനോബിൽ ദുരന്തം അങ്ങനെയല്ല. ഹിമപാതം, അതിവൃഷ്ടി, പ്രളയം, വരൾച്ച, ഉരുൾപൊട്ടൽ, ഭൂകമ്പം തുടങ്ങിയവയെ സ്വാഭാവിക ദുരന്തത്തിലാണ് പട്ടികപ്പെടുത്തുക. വ്യാവസായികാപകടങ്ങൾ, ആണവ ദുരന്തങ്ങൾ, എണ്ണച്ചോർച്ചകൾ, വനനശീകരണം, മലിനീകരണം തുടങ്ങിയവ നരജന്യ ദുരന്തങ്ങളും.
അതേസമയം ഇത് രണ്ടും എപ്പോഴും സമാന്തരമായി മുന്നോട്ടു പോകുന്ന പ്രക്രിയകളല്ല. സ്വാഭാവിക പ്രകൃതിപ്രക്രിയകൾ മനുഷ്യപ്രവർത്തനങ്ങൾ നിമിത്തമുള്ള അപകടങ്ങളുടെ വ്യാപ്തി വർധിപ്പിക്കാറുണ്ട്. നേരെ തിരിച്ച്, സ്വാഭാവികമായ ദുരന്തങ്ങളുടെ ആവൃത്തി, തീവ്രത എന്നിവ വർധിപ്പിക്കാൻ മനുഷ്യകർമങ്ങളും നിമിത്തമാകുന്നു. ചെർനോബിൽ സ്ഫോടനം നിമിത്തം റേഡിയോ ആക്ടീവതയുള്ള പദാർഥങ്ങൾ വലിയ അളവിൽ ബഹിർഗമിക്കുകയും പാരിസ്ഥിതികവും ആരോഗ്യപരവുമായ ഒട്ടേറെ ചെറു ദുരന്തങ്ങൾക്ക് അത് കാരണമാവുകയും ചെയ്തു. അതിശക്തമായ മഴയാണ് വയനാട്ടിലുണ്ടായത് ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഉരുൾപൊട്ടലും മണ്ണിടിച്ചിലും സൃഷ്ടിക്കുന്നത് എന്ന വാദം ശരിയാണ്. എന്നാൽ, ഇത്തരത്തിൽ അതിശക്തമായ വർഷപാതം എന്തുകൊണ്ടുണ്ടാകുന്നു? ഒപ്പം, ഇതിന്റെ ആഘാതങ്ങൾ ഇത്രത്തോളം തീവ്രമാകത്തക്ക രീതിയിൽ ഭൂമി ദുർബലമായതെന്തുകൊണ്ടായിരുന്നു? ഇതും സ്വാഭാവികം എന്ന് വേണമെങ്കിൽ വാദിക്കാം. പണ്ടുണ്ടായ വെള്ളപ്പൊക്കങ്ങളുടെ ചരിത്രം ഉദ്ധരിച്ചുകൊണ്ട് അതൊക്കെ മല കിളച്ചുമറിച്ചതുകൊണ്ടുണ്ടായതാണോ (അറബിക്കടലിൽ മരങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടാണോ, അവിടെ മഴ പെയ്യുന്നത്?) എന്ന് ചോദിക്കുകയുമാവാം. സത്യത്തിൽ ഇത്തരം പ്രതിഭാസങ്ങൾക്ക് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം (climate change) എന്ന പ്രക്രിയയുമായി സജീവ ബന്ധമുണ്ട്.
ഉത്തരാർധ ഗോളത്തിൽ മാർച്ച് മുതൽ ആഗസ്റ്റ് വരെ പകൽ ദൈർഘ്യവും ചൂടും കൂടുതലായിരിക്കും. അതിൽത്തന്നെ കഠിനമായ ചൂട് അനുഭവപ്പെടുന്നത് ജൂൺ തൊട്ടുള്ള മൂന്ന് മാസങ്ങളിലാണ്. പീക് ഓഫ് സമ്മർ ഹീറ്റ് എന്ന് പറയാവുന്ന കാലമാണ് ജൂലൈ. എന്നാൽ, ഈ കൊടും ചൂട് കേരളത്തിൽ അനുഭവപ്പെടാത്തതിന് കാരണം ജൂൺ മുതൽ ആരംഭിക്കുന്ന മൺസൂൺ ആണ്. മൂന്ന് മാസം നീണ്ടു നിൽക്കുന്ന മൺസൂൺ മഴ കേരളത്തിലെ ക്ലൈമറ്റിന്റെ ഭാഗമാണ്. എന്നാൽ, കാലാവസ്ഥയിൽ ക്ലൈമറ്റിന് (climate) പുറമെ വെതർ (weather) എന്ന ഒരു പ്രതിഭാസമുണ്ട്. ദിനാവസ്ഥ എന്ന് ലഘുവായി വിവർത്തനം ചെയ്യാം. ഇടമഴ, വേനൽമഴ, ഇടക്കൊക്കെയുണ്ടാകുന്ന ചാറ്റൽ മഴ തുടങ്ങിയവ വെതറിന്റെ ഭാഗമാണ്. കുറേക്കാലമായി ഇത്തരം മഴകൾ ആവശ്യാനുസൃതമായോ കൃത്യമായോ ലഭിക്കാറില്ല. ക്ലൈമറ്റിലുള്ള മൺസൂൺ വർഷപാതം കൂടുതൽ കനക്കാൻ ഇത് കാരണമായേക്കാം. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിന്റെ പ്രധാന കാരണമാണ്. അതാകട്ടെ പ്രദേശത്തിന്റെ പാരിസ്ഥിതിക സവിശേഷതകളെയും വെതർ, ക്ലൈമറ്റ് തുടങ്ങിയവയെയും കണക്കിലെടുക്കാതെയുള്ള നിർമാണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ, വനനശീകരണം, മലയിടിക്കൽ തുടങ്ങിയവ നിമിത്തം സംഭവിക്കാം.

സത്യത്തിൽ തികച്ചും സ്വാഭാവികമായ ദുരന്തങ്ങളിൽപോലും മനുഷ്യകരങ്ങളുടെ സ്വാധീനം ഉണ്ടാവുന്നുണ്ട്. ഇവ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം മുകളിൽ സൂചിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതേസമയം സ്വാഭാവികതയെ മറികടക്കാനുള്ള വിവേചനശക്തി മനുഷ്യന് മാത്രമേയുള്ളൂ. അതുകൊണ്ടു തന്നെ ഇക്കാര്യത്തിൽ മനുഷ്യന്റെ ഉത്തരവാദിത്വം വളരെക്കൂടുതലാണ്. Dialectics of Nature എന്ന പുസ്തകത്തിൽ ഫ്രെഡറിക് എംഗൽസ് ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: "പ്രകൃതിയിൽ ധൈഷണികതയുള്ള ഏക അസ്തിത്വമാകാൻ മനുഷ്യന് മാത്രമേ കഴിയൂ. എന്നാൽ, അവൻ പ്രകൃതിയുടെ ഭാഗവുമാണ്. മറ്റെല്ലാ നൈസർഗിക പ്രക്രിയകളെയും പോലെ അവന്റെ ശേഷികളും കഴിവുകളും ഇതേ പ്രകൃതിനിയമത്തിന് വിധേയമാണ്."

ധൈഷണികതയുള്ള ഏക അസ്തിത്വം എന്ന നിലക്ക് തന്റെ ഉത്തരവാദിത്വത്തെ തിരിച്ചറിയുക എന്നതാണ് മനുഷ്യന്റെ ബാധ്യത. മാർക്സിസ്റ്റ് വീക്ഷണത്തിൽ പ്രകൃതിയും മനുഷ്യനും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ചലനാത്മകവും വൈരുധ്യാത്മകവും (dynamic and dialectical) ആണ്. മുതലാളിത്തത്തെ പ്രകൃതിയോടുള്ള ചൂഷണാത്മക ബന്ധത്തിന്റെ (exploitative relationship) പേരിൽ വിമർശിക്കുന്നുമുണ്ട് കാൾ മാർക്സും ഫ്രെഡറിക് എംഗൽസും. മനുഷ്യസമൂഹവും പ്രകൃതിയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം നിരന്തരവും പരസ്പരപൂരകവും (continuous and reciprocal) ആവണമെന്നാണ് അവർ ആഹ്വാനം ചെയ്തത്. സോഷ്യലിസത്തിന്റെ അടിത്തറ തന്നെ പാരിസ്ഥിതികാവബോധം (ecological consciousness) ആണെന്നാണ് അവരുടെ അഭിപ്രായം.
പ്രകൃതിയുടെ വൈരുധ്യാത്മകതയിൽ (Dialectics of Nature) എംഗൽസ് അതിപ്രധാനമായ മറ്റൊരു കാര്യം കൂടി സൂചിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്: "എന്നിരുന്നാലും പ്രകൃതിയുടെ മേലുള്ള മനുഷ്യവിജയങ്ങളുടെ പേരിൽ നാം അതിരുവിട്ടാഹ്ലാദിക്കരുത്. അത്തരം ഓരോ വിജയത്തിനും പ്രകൃതി നമ്മോട് പ്രതികാരം ചെയ്യുന്നു. ഓരോ വിജയവും പ്രഥമ ഘട്ടത്തിൽ നാം പ്രതീക്ഷിച്ച ഫലങ്ങൾ തരുന്നു എന്നത് നേരാണ്. എന്നാൽ, രണ്ടാമത്തെയും മൂന്നാമത്തെയും ഘട്ടങ്ങളിൽ അവസ്ഥ വ്യത്യസ്തമാണ്. ആദ്യത്തെ വിജയത്തെ റദ്ദ് ചെയ്യുന്ന, അപ്രതീക്ഷിത ഫലങ്ങളായിരിക്കും ഈ ഘട്ടങ്ങളിൽ ഉണ്ടാവുക" (Dialectics of Nature/ The Part Played by Labour in the Transition from Ape to Man). ഈ വിലയിരുത്തൽ വളരെ കൃത്യമാണ്. പ്രാഥമിക നേട്ടത്തിൽ അഹങ്കാരം കൈക്കൊള്ളുന്നതിനിടയിൽ, പിന്നീട് സംഭവിച്ചേക്കാവുന്ന ദുരന്തങ്ങളെപ്പറ്റി നാം ചിന്തിക്കുക പോലുമില്ല. ഇരയാകുന്നത് പലപ്പോഴും ഈ ചൂഷണത്തിൽ യാതൊരു പങ്കുമില്ലാത്ത സാധാരണക്കാരും.

ഇക്കാര്യം പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതാണ്. "കരുതിയിരിക്കുവിൻ നിങ്ങൾ, നിങ്ങളിൽ അകൃത്യം പ്രവർത്തിച്ചവർക്ക് മാത്രമായല്ലാതെ ക്ലേശങ്ങൾ വരുത്തുന്ന പ്രലോഭനങ്ങളെ" എന്ന് സൂറഃ അൽ അൻഫാൽ 25-ാം വചനത്തിൽ പറയുന്നതിന് സാമൂഹികമായ മാനങ്ങൾ മാത്രമാവില്ല ഉണ്ടാവുക. അതിന് പാരിസ്ഥിതികമായ തലം കൂടിയുണ്ട്. ഇന്നേവരെയുള്ള അനുഭവങ്ങളും അതിന് സാക്ഷിയാണ്.
ഉരുൾപൊട്ടലും മണ്ണിടിച്ചിലും ഉണ്ടാകുന്നതിന് പിന്നിലും സ്വാഭാവികവും നരജന്യവുമായ ഘടകങ്ങളുടെ സംയോജനം കാണാം. പരിസ്ഥിതി ലോല പ്രദേശങ്ങളിലെ ഭൂമിശാസ്ത്രപരവും ജലശാസ്ത്രപരവുമായ ഘടകങ്ങൾ, ഭൂചലനം, അഗ്നിപർവതങ്ങളുടെ സാന്നിധ്യം തുടങ്ങിയവ ലാൻഡ്സ്ലൈഡിന്റെ സ്വാഭാവിക കാരണങ്ങളാണെങ്കിൽ, വികസനത്തിന് വേണ്ടി മലഞ്ചരിവുകൾ തൂർക്കുക, സ്വാഭാവിക നീരൊഴുക്കുകളുടെ ഘടന മാറ്റുക തുടങ്ങിയ പ്രവൃത്തികളിലേർപ്പെടുന്നത് പ്രദേശത്തെ അസ്ഥിരപ്പെടുത്തുകയും മണ്ണിടിച്ചിലിന്റെ സാധ്യത വർധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യും. ഇതുപോലെ മറ്റൊരു കാരണം വനനശീകരണമാണ്. മണ്ണിന്റെ ഘടനയെ ദുർബലപ്പെടുത്തുന്നതിൽ അതും വലിയ പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. ജലം ആഗിരണം ചെയ്യാനുള്ള ഭൂമിയുടെ ശേഷിയെയും അത് ബാധിക്കുന്നു. ഭൂമിയെ അസ്ഥിരപ്പെടുത്തുന്ന മറ്റു ചില ഘടകങ്ങൾ അമിതമായ ഖനനം (ക്വാറിയിംഗുംങ്ങും മൈനിംഗും), ചില പ്രത്യേക കൃഷിരീതികൾ തുടങ്ങിയവയാണ്. പ്രകൃതിദത്തമായ ചരിവുകൾ നിവർക്കപ്പെടുകയും കൃത്രിമമായ ചരിവുകൾ സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നതിനാൽ അങ്ങേയറ്റം ദുർബലമായിത്തീരുന്നിടത്ത് വ്യാപകമായ വനനശീകരണം കൂടി സംഭവിക്കുന്നതോടെ മണ്ണിന്റെ സ്ഥിരതയും ജലം ആഗിരണം ചെയ്യാനുള്ള അതിന്റെ ശേഷിയും തീർത്തും നഷ്ടപ്പെടുന്നു.

---

ഉള്ളത് പറഞ്ഞാൽ, ഭൂതലത്തിലുണ്ടാകുന്ന സകല ദുരന്തങ്ങളുടെയും ഉത്തരവാദിത്വം ഖുർആൻ ചുമത്തുന്നത് മനുഷ്യകരങ്ങളിലാണെന്ന് തോന്നും.
"കരയിലും കടലിലും വിനാശങ്ങൾ പ്രകടമായിട്ടുണ്ട്; മനുഷ്യകരങ്ങളുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ നിമിത്തം.

അവരുടെ കർമങ്ങളിൽ ചിലതിന്റെ(യെങ്കിലും) ഫലം (ഈ ലോകത്ത് തന്നെ) അവരെ ആസ്വദിപ്പിക്കാൻ. അവരൊരു പക്ഷേ പിന്തിരിഞ്ഞെങ്കിലോ?" (സൂറഃ അർറൂം 41).
സൂറഃ അശ്ശൂറായിൽ അൽപം കൂടി വിശദമായും ഗഹനമായും ഇക്കാര്യങ്ങൾ വ്യക്തമാക്കുന്നുണ്ട്. വിഭവങ്ങൾക്കും സ്രോതസ്സുകൾക്കും മേലുള്ള അമിതാധികാരം മനുഷ്യനെ അക്രമിയാക്കും എന്നവിടെ പറയുന്നു. അതിനാൽ, അല്ലാഹു ഓരോന്നും അവന്റെ ഗണനയനുസരിച്ച് മാത്രം പ്രദാനം ചെയ്യുന്നു. എന്നാൽ, അത്തരം ഗണനകളെയും പരിധികളെയും ലംഘിക്കുമ്പോഴാണ് വിനാശം ഉണ്ടാകുന്നതെന്നാണ് അശ്ശൂറാ അധ്യായത്തിലെ മുന്നറിയിപ്പ്.
"അല്ലാഹു അവന്റെ അടിയാറുകൾക്കുള്ള വിഭവങ്ങൾ അതിവിശാലമായൊരുക്കിയിരുന്നെങ്കിൽ, ഭൂമിയിലവർ (കൂടുതൽ) അതിക്രമികളായി ഞെളിഞ്ഞേനെ. എന്നാൽ, അവൻ തന്റെ ഇംഗിതമനുസരിച്ച് കൃത്യമായ അളവിൽ മാത്രം അവ വർഷിക്കുന്നു.
നിശ്ചയം, അവൻ തന്റെ ദാസരിൽ സൂക്ഷ്മജ്ഞാനമുള്ളവൻ, സൂക്ഷ്മദൃക്കായവനും. (കൊടും ക്ലേശത്താൽ) നിരാശപ്പെട്ടിരിക്കെ, അവൻ (ആശ്വാസത്തിന്റെ) മഴ വർഷിക്കുന്നു.
തന്റെ കരുണയെ വ്യാപിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അവൻ സ്തുത്യർഹനായ രക്ഷാധികാരി തന്നെ. അവന്റെ അടയാളങ്ങളിൽ പെട്ടതത്രേ വാനഭുവനങ്ങളും അവയിൽ വ്യാപിച്ച ജീവജാലങ്ങളും. താനുദ്ദേശിക്കുമ്പോൾ സകലതിനെയും ഒരുമിച്ചുകൂട്ടാൻ ശേഷിയുള്ളവനുമാണവൻ. ആപത്തുകളിൽനിന്ന് നിങ്ങളെ ബാധിക്കുന്നതെന്തും നിങ്ങളനുവർത്തിച്ചിട്ടുള്ള പ്രവൃത്തികൾ നിമിത്തം തന്നെയാകുന്നു. (നിങ്ങളുടെ അകൃത്യങ്ങളിൽ) മിക്കതും അവൻ മാപ്പാക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും" (സൂറഃ അശ്ശൂറാ 27-30).

അർറൂമിലെ ആയത്തിൽ ഫസാദ് എന്നും അശ്ശൂറായിലെ ആയത്തിൽ മുസ്വീബത്ത് എന്നും പ്രയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈ രണ്ട് പദങ്ങളും പര്യായങ്ങൾ പോലെ ഉപയോഗിക്കാമെങ്കിലും, യഥാക്രമം ഈ പദങ്ങൾക്ക് വിനാശം എന്നും ആപത്ത് എന്നും അർഥം പറയാം. നിലനിൽക്കുന്ന ഒന്നിന്റെ തകർച്ചയാണ് (breakup) ഫസാദ്. ജീർണനം (decadence), അപചയം (decline), ദൂഷണം (deterioration) എന്നിങ്ങനെയൊക്കെ അതിന് അർഥം പറയാം. ശരിയായ ഒന്നിൽ നിന്നുള്ള വ്യതിയാനവുമാണ് (deviation from what is right) ഫസാദ്. "ഭൂമി സംസ്കരിക്കപ്പെട്ടതായിരിക്കെ നിങ്ങളതിൽ വിനാശമുണ്ടാക്കരുത്" എന്ന, എല്ലാ പ്രവാചകരിൽനിന്നുമായി ഖുർആൻ ഉദ്ധരിക്കുന്ന വചനത്തിൽ സംസ്കരണത്തിന് ഇസ്വ്്ലാഹ് എന്നും വിനാശത്തിന് ഫസാദ് എന്നും പ്രയോഗിക്കുന്നു. ഈ വചനത്തിന്റെ പാരിസ്ഥിതിക മാനം ഇതിൽ നിന്നു തന്നെ വ്യക്തമാണ്. അതേസമയം ആപത്ത് (accident) ആണ് മുസ്വീബത്ത്. കൊടും വിപത്ത് (cataclysm) എന്നും പറയാം. ഒരുപക്ഷേ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ സ്വാഭാവിക ദുരന്തത്തെ സൂചിപ്പിക്കാൻ മുസ്വീബത്ത് എന്ന പദവും, നരജന്യ ദുരന്തങ്ങളെ സൂചിപ്പിക്കാൻ ഫസാദ് എന്ന പദവും ഉപയോഗിക്കാം. രണ്ടിനും സാമൂഹികവും പാരിസ്ഥിതികവുമായ അർഥങ്ങളുണ്ട്. ഇങ്ങനെ ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, ഖുർആൻ അർഥശങ്കക്കിടമില്ലാതെ പ്രഖ്യാപിക്കുന്നത് മനുഷ്യന് അഭിമുഖീകരിക്കേണ്ടി വരുന്ന ഏതൊരു ഫസാദിന്റെയും ഏതൊരു മുസ്വീബത്തിന്റെയും പിന്നിൽ അവന്റെ തന്നെ കരങ്ങളുണ്ട് എന്നു തന്നെയാകുന്നു.
എന്നാൽ, ദുരന്തത്തിന് ഇരയാകുന്നത് അതിന്റെ പിന്നിലുള്ള കരങ്ങളുടെ ഉടമകൾ തന്നെയാവണം എന്നില്ല. "നിങ്ങളിൽ അകൃത്യം പ്രവർത്തിച്ചവർക്ക് മാത്രമായല്ലാതെ ക്ലേശങ്ങൾ വരുത്തുന്ന പ്രലോഭനങ്ങൾ" എന്ന് സൂറഃ അൽ അൻഫാൽ 25-ാം വചനത്തിൽ പറയുന്നത് നാം മുകളിൽ ഉദ്ധരിച്ചിട്ടുണ്ടല്ലോ. 'പ്രകൃതിയുടെ വൈരുധ്യാത്മകത'യിൽനിന്ന് ഒരുഭാഗം കൂടി ഉദ്ധരിക്കുന്നത് അസംഗതമാവില്ലെന്ന് കരുതട്ടെ. ഭൗതികവാദത്തിന്റെ അടിത്തറയാണ് സ്വീകരിച്ചിട്ടുള്ളതെങ്കിലും ആത്മീയമായ മൂല്യങ്ങളെ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ദർശനമാണ് മാർക്സിസം. മാർക്സിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ മനുഷ്യാസ്തിത്വത്തിന്റെ അടിത്തറ പ്രകൃതിയാണ്. എംഗൽസ് പറയുന്നു: "മനുഷ്യൻ ജീവിക്കുന്നത് പ്രകൃതിയിൽനിന്നാണ്. അതായത്, പ്രകൃതിയാണ് അവന്റെ ശരീരം. അവൻ മരിക്കാതിരിക്കണമെങ്കിൽ (അഥവാ അവന് ജീവിച്ചിരിക്കണമെങ്കിൽ) പ്രകൃതിയുമായി നിരന്തരം സംവദിക്കണം. ഭൗതികവും മാനസികവുമായ മനുഷ്യജീവിതം പ്രകൃതിയോട് ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്നു പറയുന്നത് പ്രകൃതി സ്വയം അതിനോട് തന്നെ ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്നു പറയുന്നതിന് തുല്യമാണ്. എന്തെന്നാൽ, പ്രകൃതിയുടെ ഭാഗമാണ് മനുഷ്യൻ" (Dialectics of Nature).

---

സ്വാഭാവിക ദുരന്തങ്ങൾ എന്ന് നാം കാറ്റഗൊറൈസ് ചെയ്യുന്ന വിപത്തുകളുടെ പോലും ത്വരണവും ആവൃത്തിയും തീവ്രതയും വർധിപ്പിക്കുന്നതിൽ മനുഷ്യകരങ്ങൾക്കുള്ള പങ്കിനെ സൂചിപ്പിച്ചുവല്ലോ. 2019-20-ൽ ആമസോൺ മഴക്കാടുകളിലുണ്ടായ കാട്ടുതീയുടെ കാര്യം നോക്കൂ. ആമസോണിയൻ ട്രോപിക്കൽ ഡ്രൈ സീസണുകളിലുണ്ടാകുന്ന തീപ്പിടിത്തത്തെ സ്വാഭാവികം എന്ന് വേണമെങ്കിൽ വിലയിരുത്താം. ഡ്രൈ സീസണുകളിൽ ആമസോണിൽ കാട്ടുതീ സാധാരണവുമാണ്. എന്നാൽ, ബ്രസീലിലെ ജയീർ ബോൾസൊനാരോവിന്റെ (Jair Bolsonaro) വലതുപക്ഷ ഭരണകൂടത്തിന്റെ പരിസ്ഥിതി വിരുദ്ധ നയങ്ങളുടെ ഫലമായി വ്യാപകമായ വനനശീകരണവും എരിക്കലും (ignition) നടന്നിരുന്നു. ബ്രസീൽ, പരാഗ്വേ, ബൊളീവിയ, പെറു എന്നീ രാജ്യങ്ങളെയാണ് പ്രത്യക്ഷത്തിൽ കാട്ടുതീ ബാധിച്ചത്. എന്നാൽ, ഭൂമിയുടെ ശ്വാസകോശങ്ങൾ എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന ആമസോണിൽ ഉണ്ടായ 2019-20 കാട്ടുതീ ലോകത്തെ മുഴുവൻ ബാധിച്ചു എന്നു വേണം പറയാൻ. ഇതേ കാലത്ത് തന്നെയാണ് (2019-20) ആസ്ത്രേലിയയിലും തീവ്രമായ കാട്ടുതീ പടർന്നത്. സീസണൽ ബുഷ്ഫയർ തന്നെയാണ് അതും. ഡ്രൈസീസൺ, ട്രോപിക്കൽ പസിഫിക് സമുദ്രത്തിലെ ശക്തമായ എൽനിനോ തുടങ്ങിയവയാണ് അടിസ്ഥാന കാരണങ്ങൾ. അതേസമയം ഈ രണ്ട് കാട്ടുതീകളും ഇത്രമേൽ തീവ്രവും ത്വരിതവുമായത് പാരിസ്ഥിതിക സന്തുലനം തകർക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള മനുഷ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളും നരജന്യമായ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവും നിമിത്തമാണ്.

2014-ൽ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ മാലിനിൽ ഉണ്ടായ ഉരുൾപൊട്ടലിനും 2015-ലെ ചെന്നൈ പ്രളയത്തിനും പ്രത്യക്ഷകാരണം ശക്തമായ മഴ തന്നെയാണ്. അതേസമയം മാലിൻ ഉരുൾപൊട്ടലിന്, അമിതമായ വനനശീകരണവും യാതൊരു നിയന്ത്രണവുമില്ലാത്ത ഖനനവും കൃഷിരീതികളിലുണ്ടായ മാറ്റങ്ങളും നിമിത്തമായിട്ടുണ്ട്. ചെന്നൈയിലാകട്ടെ, ദ്രുതനഗരവത്കരണത്തിന്റെ (rapid urbanisation) പ്രശ്നങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു. ജലാശയങ്ങൾക്ക് മേലുള്ള വ്യാപകമായ കൈയേറ്റങ്ങൾ കടലിലേക്കുള്ള സ്വാഭാവിക നീരൊഴുക്കിനെ തടഞ്ഞതും പ്രളയത്തിന്റെ ആഘാതം വർധിപ്പിച്ചു. കൃത്യമായ എകോളജിക്കൽ അസെസ്മെന്റ് പോലും നടത്താതെയാണ് പല വികസന പ്രവർത്തനങ്ങളും.

ഭൂമിയിലെ മനുഷ്യദൗത്യത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഖുർആൻ പ്രയോഗിക്കുന്നത് ഖിലാഫഃ എന്ന പദമാണ്. ഒരു പദവിയെ സൂചിപ്പിക്കുന്ന പദമാകാമത്. എന്നാൽ, അതിലുപരി അതൊരു ഉത്തരവാദിത്വമാണ്. പഴയ നിയമത്തിൽ ഡൊമീനിയൻ എന്ന പദം ഉപയോഗിച്ചതായി കാണാം (ഉൽപത്തി 1:26). ഈ രണ്ട് പദങ്ങളെയും അതത് വിഭാഗങ്ങളിലെ വ്യാഖ്യാതാക്കൾ വിശദീകരിക്കുന്നത് ചൂഷണത്തിനുള്ള അധികാരമായല്ല; മറിച്ച്, പരിപാലനത്തിനുള്ള ദൗത്യമായാണ് (stewardship). ഇതിന്റെ വിശദീകരണത്തിൽ, സാമൂഹിക രാഷ്ട്രീയ ദൗത്യങ്ങൾക്ക് പുറമെ, പാരിസ്ഥിതികമായ മൂന്ന് കാര്യങ്ങൾ അടങ്ങിയിട്ടുണ്ടെന്ന് കാണാം. സൃഷ്ടിലോകത്തെ ശ്രദ്ധാപൂർവം പരിചരിക്കാനുള്ള ഉത്തരവാദിത്വമാണ് ഒന്ന്. വിഭവങ്ങൾ വിവേകത്തോടു കൂടി ഉപയോഗിക്കുക എന്നത് രണ്ടാമത്തെത്. മൂന്നാമത്തെതാകട്ടെ, ഭാവി തലമുറകൾക്ക് വേണ്ടി വിഭവങ്ങളുടെ സ്രോതസ്സുകളെ നിലനിർത്തുക എന്നതും.
യേശു ക്രിസ്തു പറഞ്ഞതു പോലെ, ഒരു നല്ല മനുഷ്യന്റെ ഉപമ ഒരു നല്ല ഇടയന്റെ ഉപമ തന്നെയാകുന്നു. ആകയാൽ, മനുഷ്യരോടുള്ള അനുതാപത്തിന്റെ ഏറ്റവും നല്ല പ്രകാശനം, പ്രകൃതിയോടുള്ള ഐക്യപ്പെടൽ തന്നെയാണ്. l

കുടിയേറ്റവും മഹാ ദുരന്തവും: ചില ഫലസ്ത്വീനിയൻ വിചാരങ്ങൾ - 2

ആധുനിക യൂറോപ്പിലാകമാനം നിലനിന്നിരുന്നു സൈനികവും അല്ലാത്തതുമായ ആന്റി സെമിറ്റിക് കാമ്പയിനുകൾ. റോമൻ അധിനിവേശത്തിനെതിരെ യൂദിയ കേന്ദ്രീകരിച്ച് നടന്ന, ബാർകോഖ്ബ കലാപം (Bar Kokhba revolt) ഉൾപ്പെടെയുള്ള യൂദ കലാപങ്ങൾ അടിച്ചമർത്തിയ ശേഷം ആദിമ റോമാ സാമ്രാജ്യവും തുടർന്ന് ക്രൈസ്തവ റോമാ സാമ്രാജ്യവും യൂറോപ്പിൽ യൂദ വിരുദ്ധത ഇളക്കിവിട്ടിട്ടുണ്ട്. മധ്യകാല യൂറോപ്പ് ക്രിസ്തുവിന്റെ പീഡാസഹനത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്വം മൊത്തമായി അടിച്ചേൽപ്പിച്ച് യൂദ സമൂഹത്തെ വേട്ടയാടി. പുറമെ പലതരം കഥകളും പ്രചരിപ്പിച്ചിരുന്നു; അനുഷ്ഠാനക്കൊലകൾ, നരബലി തുടങ്ങിയവ പോലും. ബ്ലഡ് ലൈബൽ എന്നാണ് ഇവ അറിയപ്പെട്ടത്. പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ, യൂദന്മാർ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോയി കൊലപ്പെടുത്തി എന്ന് ഒരു തെളിവും ഇല്ലാതെ ആരോപിക്കപ്പെട്ട, നോർവിച്ചിലെ വില്യം എന്ന പന്ത്രണ്ടു വയസ്സുകാരൻ പയ്യൻ പിന്നീട് സെന്റ് വില്യം ആയി വാഴ്ത്തപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. പോഗ്രോം (pogrom) എന്നറിയപ്പെട്ട യൂദ വംശഹത്യകൾ സാറിസ്റ്റ് റഷ്യയിൽ അനേകം തവണ അരങ്ങേറിയിട്ടുണ്ട്.

ഇപ്രകാരം വംശീയ ദേശീയതയുടെ ദുരന്തങ്ങൾ പലവട്ടം ഭീകരമായി ഏറ്റുവാങ്ങേണ്ടി വന്ന ചരിത്രമുള്ള യൂദ ജനതയിൽത്തന്നെ ഇന്നത്തെ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മാരകമായ വംശീയ ദേശീയത, സയണിസം വളർന്നുവന്നു എന്നത് ചരിത്രത്തിലെ വൈരുധ്യം. എന്നാൽ അതിനിരയാക്കപ്പെടുന്നതാകട്ടെ, വംശീയതയുടെ പേരിലോ വിശ്വാസത്തിന്റെ പേരിലോ ഒരിക്കൽപോലും അവരുമായി ഏറ്റുമുട്ടിയിട്ടില്ലാത്ത ഒരു ജനതയും. ആധുനിക കാലത്ത് ജൂയിഷ് ക്വസ്റ്റ്യൻ എന്നത് യൂറോപ്പിന്റെ മാത്രം ചരിത്രവും പ്രശ്നവുമായിരുന്നു. അതേ യൂറോപ്പാണ് സയണിസത്തിന് പ്രോത്സാഹനം നൽകിയതും ഇസ്രായേൽ രാഷ്ട്രസ്ഥാപനത്തെ സഹായിച്ചതും ഫലസ്ത്വീനി അറബികൾക്ക് മേൽ മാരകമായ വിപത്ത് കെട്ടിയേൽപിച്ചതും. സെമൈറ്റുകളോടുള്ള അനുതാപമോ തങ്ങൾ കൈക്കൊണ്ട ആന്റി സെമിറ്റിക് നിലപാടുകളിലുള്ള പശ്ചാത്താപമോ മനുഷ്യസ്നേഹപരമായ മറ്റെന്തെങ്കിലും വികാരമോ അല്ല യൂറോപ്പിനെ, പ്രത്യേകിച്ച് ബ്രിട്ടനെ നയിച്ചത് എന്നത് വ്യക്തമാണ്.
ഒന്നാമതായും Shivat Tzion (or Shavei Tzion) അഥവാ സീയോനിലേക്കുള്ള മടക്കം (The Return to Zion) എന്ന ആശയം യൂദർക്കിടയിൽ വൈകാരികമായി സ്വീകാര്യമാക്കുക വഴി യഥാർഥത്തിൽ തങ്ങൾ ഇഷ്ടപ്പെടാത്ത ഈ ജനത ഇവിടം വിട്ടൊഴിഞ്ഞുപോകും എന്നവർ ചിന്തിച്ചിട്ടുണ്ടാകാം. യൂദ മാതൃദേശം എന്ന ആശയം സജീവമായി ചർച്ച ചെയ്യപ്പെടുമ്പോൾ പോലും യൂറോപ്യൻ ജീവിതത്തിൽ ആന്റി സെമിറ്റിസം സജീവമായിരുന്നു എന്നത് ചരിത്രമാണ്. രണ്ടാമത്, അറബ് മേഖലയിൽ നിരന്തര സംഘർഷങ്ങൾ ഉണ്ടാവണമെന്നും ഉസ്മാനിയ സൽത്തനത്ത് തകരണമെന്നും അവരാഗ്രഹിച്ചു. ഈ ആഗ്രഹത്തിന് പിന്നിലും രണ്ട് വികാരങ്ങളുണ്ടാവാം. ഒന്നാമത്തേത്, ഇസ്ലാമിനോടും മുസ് ലിംകളോടും ഉസ്മാനിയ ഭരണകൂടത്തോടുമുള്ള വിദ്വേഷം എന്നും കത്തിച്ചുനിർത്തിയ ക്രൂസേഡർ കോംപ്ലക്സ്. രണ്ടാമത്തേത് ബ്രിട്ടന്റെയും ഫ്രാൻസിന്റെയും സാമ്രാജ്യത്വപരമായ ജിയോപൊളിറ്റിക്കൽ ലക്ഷ്യങ്ങൾ. മേഖല എന്നും തങ്ങളുടെ അധീനത്തിൽത്തന്നെ നിലകൊള്ളണം എന്നവർ ചിന്തിച്ചിരിക്കാം.

*
പ്രാചീന കാലത്ത് മധ്യ യൂറോപ്പിലും സ്കാൻഡിനേവിയയിലും വസിച്ചിരുന്ന, ഇൻഡോ-യൂറോപ്യൻ, ഇൻഡോ-ആര്യൻ വിഭാഗത്തിൽ കെൽറ്റ് ജനതയാണ് ജർമൻ (ഡോയ്ച്) ഭാഷ സംസാരിക്കുന്ന ജർമാനിക്കുകൾ. പ്രാചീനമായ പാരമ്പര്യം പേറുന്ന ഈ ജനതയുടെ ചരിത്രം, സംസ്കാരം തുടങ്ങിയവയോടുള്ള വൈകാരികമായ ആഭിമുഖ്യത്തിലാണ് ഹിറ്റ്ലറുടെ നാസി ദേശീയവാദം വേരൂന്നുന്നത്. റൈൻ നദി മുതൽ സ്കാൻഡിനേവിയ വരെയുള്ള ദേശങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എക്സ്പാൻഷനിസ്റ്റ് സങ്കൽപം നാസി ദേശീയവാദവും പുലർത്തിയിരുന്നു.

നാസി ദേശീയത തങ്ങളുടെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട അപരമായി കണക്കാക്കിയത്, സ്വാഭാവികമായും യഹൂദരെത്തന്നെയായിരുന്നു. യഹൂദരാണ് നാസി വാഴ്ചയിൽ പീഡിപ്പിക്കപ്പെട്ടത്. ഇതടക്കമുള്ള പീഡനങ്ങളാണ് സയണിസ്റ്റ് ദേശീയബോധത്തിന് യൂദർക്കിടയിൽ സ്വീകാര്യത നേടിക്കൊടുത്തത്. അതേസമയം ദേശീയവാദ സങ്കുചിതത്വത്തിന്റെയും അപര വിദ്വേഷത്തിന്റെയും (സെനഫോബിയ) കാര്യത്തിൽ അവർ നാസികളോട് താദാത്മ്യപ്പെടുകയായിരുന്നു.
സ്റ്റോക്ഹോം മനോഭാവത്തിന് അങ്ങനെയൊരു വികാസവും കൂടിയുണ്ടോ എന്ന് ആധികാരികമായി പറയാൻ ഇതെഴുതുന്നയാൾക്ക് പറ്റില്ലെങ്കിലും, കോൺസൻട്രേഷൻ ക്യാമ്പുകളും ഗാസ് ചേംബറുകളും ഇല്ലെന്നുള്ളതൊഴിച്ചാൽ നാസിസത്തോട് ചാണിലും മുഴത്തിലും അനുകരണഭ്രമം പുലർത്തുന്ന പ്രത്യയശാസ്ത്രമായി സയണിസം മാറി. ഘെറ്റോവത്കരണം (ghettoization) ഇല്ലെന്ന് പറയാൻ പറ്റില്ല. അനിവാര്യമായ അവകാശങ്ങൾ പോലും തടഞ്ഞും വീർപ്പുമുട്ടിച്ചും അവർ ഗസ്സയെ ഒരു ഘെറ്റോ ആക്കി മാറ്റിയിട്ടുണ്ട്. ദേശവിപുലനവാദം (expansionism), കുടിയേറ്റ കൊളോണിയലിസം (settler colonialism) തുടങ്ങിയ പദ്ധതികളുടെ കാര്യത്തിലും സയണിസം നാസിസത്തോട് സാമ്യം പുലർത്തുന്നു. മുകളിൽ സൂചിപ്പിചതു പോലെ റൈൻ മുതൽ സ്കാൻഡിനേവിയ വരെയുള്ള വിശാല ജർമാനിക് ദേശമായിരുന്നു ഹിറ്റ്ലറുടെ സ്വപ്നം. ജർമനിയെ വികസിപ്പിക്കുന്നതിനായി മധ്യ യൂറോപ്പിൽനിന്നും പൗരസ്ത്യ യൂറോപ്പിൽനിന്നും സ്ലാവിക് ജനതയെ ഒഴിപ്പിക്കേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകതയെ നാസികളുടെ General plan Ost (Master plan for the East) പോളിസിയിൽ പറയുന്നുണ്ട്. സയണിസമാകട്ടെ, അബ്രഹാമിനുള്ള ദൈവിക വാഗ്ദാനത്തെ ആധാരമാക്കി മിസ്രയീം നദി (നൈൽ) മുതൽ ഫ്രാത്ത് (യൂഫ്രട്ടീസ്) വരെയുള്ള വിശാല ഇസ്രായേൽ സ്വപ്നം കാണുന്നു.
മിസ്രയീമിൽനിന്നു പുറപ്പെട്ട ഇസ്രാഈൽ സമൂഹം അവരുടെ പ്രവാചകനും വിമോചകനുമായ മോശെയോട്, 'അവർക്കുള്ളതു പോലെ' തങ്ങൾക്കും ഒരു ഇലാഹിനെ (ദൈവത്തെ) വേണം എന്നാവശ്യപ്പെടുന്ന സന്ദർഭം ഖുർആൻ, സൂറഃ അൽ അഅ്റാഫിൽ ചിത്രീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. അനുകരിക്കാൻ അവർ ശ്രമിച്ച ജനത്തിന്റെ ഉപാസനയെ പരാമർശിക്കുന്നിടത്ത് അസ്വ്്നാം എന്ന പദമാണുള്ളത്. സ്വനം എന്നതിന്റെ ബഹുവചനമാണ് അസ്വ്്നാം. സ്വനം എന്നാൽ കേവലം ഭൗതിക ശിലാവിഗ്രഹങ്ങൾ മാത്രമല്ലെന്നും, മനുഷ്യരുടെ ഏക ദൈവം എന്ന കാഴ്ചപ്പാട് വിട്ട് മനുഷ്യൻ പവിത്രതയോടെ സ്വീകരിക്കുന്ന ദേശീയതയും വംശീയതയുമൊക്കെ അതിൽ പെടുമെന്നും ദാർശനികരായ ഖുർആൻ വ്യാഖ്യാതാക്കൾ പറയുന്നുണ്ട്. ആ വശത്തുകൂടെ ചിന്തിച്ചാൽ, ആരാധിക്കപ്പെട്ടിരുന്ന ശിലാവിഗ്രഹം എന്നത് പ്രതിപാദ്യ സംഭവത്തിൽ ഒരു യാഥാർഥ്യം തന്നെയെങ്കിലും തങ്ങളെ അടിച്ചമർത്തിയ കോപ്റ്റുകളുടെ വംശീയത പോലെ ഒരു വിഗ്രഹം തങ്ങൾക്കും വേണം എന്നു കൂടിയാണതിനർഥം എന്ന് ചിന്തിക്കാവുന്നതാണ്. മുകളിൽ സൂചിപ്പിച്ചതു പോലെ സ്റ്റോക്ഹോം മനോഭാവത്തിന്റെ ഒരു പതിപ്പ്. ഇതിന്റെ പേരിൽ മൂസാ നബി അവരെ ആക്ഷേപിക്കുന്നതായും ഖുർആൻ വിവരിക്കുന്നു. തങ്ങളെ പീഡിപ്പിച്ചവരോട് തന്നെ അവരിലുണ്ടായ ഭ്രമം ആയി ഇതിനെ കാണാം.

ഇതുപോലെ പ്രകൃതത്തിലും മനോഭാവത്തിലും ആധുനിക യൂദ വംശീയത നാസിസവുമായി തുലനപ്പെടുന്നു. ഇക്കാര്യം തുടക്കത്തിൽത്തന്നെ ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചയാളാണ് യൂദ പണ്ഡിതനായ റബ്ബി എൽകൊനൻ വാസർമൻ. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ ആന്റി സെമൈറ്റുകൾ യഹൂദ മതത്തിന്റെ ശരീരത്തെയാണ് കൊല്ലുന്നതെങ്കിൽ, സയണിസം നശിപ്പിക്കുന്നത് അതിന്റെ ആത്മാവിനെയാണ്. സയണിസ്റ്റുകളുമായി സഹകരിക്കുന്നതിനെക്കാൾ അഭികാമ്യം മരിച്ചുപോകുന്നതാണ് (Our Promised Land: Faith and Militant Zionism in Israeli Settlements by Charles Selengut).

ഇവിടെ ആരാണ് വാസർമൻ എന്ന അന്വേഷണവും പ്രസക്തമാണ്. തോറ, തൽമൂദ്, ഹലാഖാ (യൂദ ശരീഅഃ) എന്നിവയിൽ ആധികാരികതയുള്ള പണ്ഡിതനും യൂദ മതത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പഠനകേന്ദ്രമായ യെഷിവായുടെ തലവനും (റോഷ് യെഷിവാ) ആയിരുന്ന എൽകൊനൻ വാസർമൻ അന്ന് റഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്വത്തിന് കീഴിലായിരുന്ന ലിത്വാനിയയിലാണ് ജനിച്ചത്. സാറിസ്റ്റ് റഷ്യയിലെ ജൂയിഷ് പോഗ്രൊമിന് ഇരയായതിന്റെ ചരിത്രം പൂർവികർക്കും അദ്ദേഹത്തിന് തന്നെയുമുണ്ട്. ശേഷം ലിത്വാനിയയിൽ നാസികളുടെ പീഡനത്തിനുമിരയായി. യൂദവിരുദ്ധതയുടെ ദുരിതങ്ങൾ അതിന്റെ മൂർധന്യത്തിൽത്തന്നെ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള വ്യക്തിയാണ് ആന്റി സെമിറ്റിസത്തെയും സയണിസത്തെയും തുലനം ചെയ്യുന്നതെന്നോർക്കണം. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സയണിസ്റ്റ് വിമർശനങ്ങളിൽ ഈ തുലനപ്പെടുത്തൽ കുറെക്കൂടി മൂർത്തമാവുന്നുണ്ട്. സയണിസത്തിന് ഒട്ടേറെ രൂപങ്ങളുണ്ട്. റിലീജ്യസ് (മത) സയണിസം, ലേബർ (തൊഴിലാളി) സയണിസം, പൊളിറ്റിക്കൽ (രാഷ്ട്രീയ) സയണിസം തുടങ്ങിയവ. ഇതിൽ ഒരു രൂപത്തെയും അദ്ദേഹം അംഗീകരിച്ചില്ല. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ അതെല്ലാം ദൈവനിന്ദയാണ്. യിസ്രായേൽ രാഷ്ട്രസംസ്ഥാപനമെന്നത് ഒരിക്കലും യൂദജനതയുടെ ഉണർവിന്റെ അടയാളമാവില്ലെന്നും അത് മറ്റൊരു പ്രവാസത്തിന്റെ തുടക്കം മാത്രമായിരിക്കുമെന്നും അദ്ദേഹം പ്രഖ്യാപിച്ചു.

വാസർമന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ നാഷ്നലിസവും സോഷ്യലിസവും യൂദ യുവാക്കളുടെ ഹൃദയങ്ങളിൽ വിഷം കലർത്തുന്ന, വിഗ്രഹാരാധനയുടെ രണ്ട് രൂപങ്ങളാണ്. ഇത് രണ്ടിന്റെയും ഒരു ചേരുവയാണ് നാസിസം. സയണിസത്തിന്റെയും അടിത്തറ ഇതല്ലാതൊന്നുമല്ല. വിഗ്രഹോപാസന യൂദ മതത്തിൽ തീർത്തും നിഷിദ്ധമാക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെന്നിരിക്കെ, സയണിസം കടുത്ത ദൈവനിന്ദ മാത്രമാണ്. മനുഷ്യ ഏജൻസിയാൽ നിർവഹിക്കപ്പെടുന്ന ഇസ്രായേൽ രാഷ്ട്ര സംസ്ഥാപനമാകട്ടെ, മിശിഹായുടെ വരവിന്റെ നിഷേധവും (കെഫിറ) ആകുന്നു. ഹെർസലിന്റെ രാഷ്ട്രീയ സയണിസത്തെ മാത്രമല്ല, അബ്രഹാം യിസഹാഖ് കുക്കിന്റെ മത സയണിസത്തെയും അദ്ദേഹം യൂദവിരുദ്ധമായാണ് കണ്ടത്. "യൂദ ജനതയെ വംശീയമോ ദേശീയമോ ആയ അസ്തിത്വമെന്ന നിലയിൽ കാണുന്ന ദേശീയ സങ്കൽപത്തിന് നമുക്കിടയിൽ യാതൊരു സ്ഥാനവുമില്ലെ"ന്ന് വാസർമൻ തീർത്തു പറഞ്ഞു. " യൂദമതത്തിലേക്കുള്ള വിദേശനിവേശം (foreign implant) അല്ലാതെ മറ്റൊന്നുമല്ല. വിഗ്രഹാരാധനയിൽ കുറഞ്ഞ ഒന്നുമല്ലത്. റിലീജ്യസ് നാഷ്നലിസം (റിലീജ്യസ് സയണിസം) അതിന്റെ സഹോദരിയാണ്. ഹാഷേമിന്റെ പേരും (ദൈവനാമം; യാഹ്്വേയുടെ മറ്റൊരു പേരാണ് ഹാഷേം) പാഷണ്ഡതയും ഒരുമിച്ചു ചേർക്കുന്ന ഒരു പ്രത്യേക തരം വിഗ്രഹാരാധനയാണത്" (1930-കളിൽ അന്നത്തെ യഹൂദ പ്രശ്നങ്ങളെപ്പറ്റി Rabbi Elchonon Bunim Wasserman എഴുതിയ Ikvesa D'meshicha എന്ന ഉപന്യാസ സമാഹാരം, വാസർമന്റെ മകനായ എലാസർ സിംച വാസർമൻ Epoch of the Messiah എന്ന പേരിൽ ഇംഗ്ലീഷിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. സയണിസത്തിനെതിരായ തോറായിക് ആർഗ്യുമെന്റുകൾ അതിൽ വായിക്കാം).

1937-ൽ അഗുദാത് ഇസ്രായേലിന്റെ റബ്ബിമാരുടെ മൂന്നാം കൺവെൻഷനിൽ റബ്ബി എൽകൊനൻ വാസർമന്ന് പുറമെ, റബ്ബി അഹരോൻ കോത്്ലർ, റബ്ബി മൊർദക്കായി റോട്ടൻബർഗ് തുടങ്ങിയ പ്രശസ്തരായ യൂദ പണ്ഡിതന്മാർ പങ്കെടുത്തു. ഒരു യൂദ രാഷ്ട്രം കെട്ടിപ്പടുക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ അവർ ശക്തമായി നിരസിക്കുകയും ദൈവത്തെ അപകീർത്തിപ്പെടുത്തലാവും അത് എന്ന് ഐകകണ്‌ഠ്യേന പ്രസ്താവിക്കുകയും ചെയ്തു.
നോർമൻ ഫിങ്കൽസ്റ്റൈൻ തന്റെ ഒരു പ്രഭാഷണത്തിൽ സയണിസ്റ്റുകളെ നാസികളുമായി തുലനപ്പെടുത്തുന്നുണ്ട്. ഇതുകേട്ട്, നാസികൾ തങ്ങളോട് ചെയ്ത ക്രൂരതകളോർമിച്ച് പൊട്ടിക്കരഞ്ഞ ഒരു സ്ത്രീയോട്, ഇത്തരം സെന്റിമെന്റുകൾക്കോ ഈ മുതലക്കണ്ണീരിനോ താൻ ഒരു പരിഗണനയും നൽകുന്നില്ലെന്ന് തുറന്നടിക്കുന്നു. തന്റെ അച്ഛനും അമ്മയും നാസി കോൺസൻട്രേഷൻ ക്യാമ്പുകളിൽ കിടന്നിട്ടുണ്ട്, അവരുടെ ബന്ധുക്കളെ മുഴുവനായും നാസികൾ കൊന്നുകളഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. നാസികൾക്കെതിരെ വർഷാവായിൽ (വാഴ്സോ) നടന്ന പ്രകടനത്തിൽ തന്റെ മാതാപിതാക്കൾ പങ്കെടുത്തിട്ടുണ്ട്. നാസികൾക്കെതിരെ അവർ പഠിപ്പിച്ച സമരപാഠങ്ങളും ചരിത്രവും ഓർമയിൽ ഉള്ളതുകൊണ്ടു തന്നെയാണ് ഇപ്പോൾ സയണിസ്റ്റ് അതിക്രമങ്ങളെ താൻ ശക്തിയുക്തം എതിർക്കുന്നത്. ദുരന്തങ്ങൾ ഏറ്റുവാങ്ങേണ്ടി വന്ന ആ പൂർവികരുടെ പേര് പറഞ്ഞ് ഇപ്പോൾ ഫലസ്ത്വീനിൽ അക്രമങ്ങൾ അഴിച്ചുവിടുകയും വീടുകൾ നശിപ്പിക്കുകയുമാണിവർ എന്ന് ഫിങ്കൽസ്റ്റൈൻ വിശദീകരിച്ചു.

**** ***** *****

വീണ്ടും അൽ ഖാസിം നിനവിൽ വരുന്നു:
"സ്വർഗസ്ഥനായ ഞങ്ങളുടെ പിതാവേ,
പ്രപഞ്ചങ്ങളുടെ ഉടയവനേ..
നിന്നെ വിശ്വസിക്കുന്നു ഞങ്ങൾ, ഒരായിരം മടങ്ങ്
ക്ലേശങ്ങളുടെ വിളഭൂമിയിൽ നിന്ന്
ഈ പദങ്ങൾ നിന്നിലേക്കയക്കുന്നു
പട്ടിണിയാൽ മെലിഞ്ഞ മലകളുടെ താഴ്്വാരങ്ങളിൽനിന്ന്
മുൾപ്പടർപ്പിൽ വീണു മരിച്ച കഴുകൻ
ഇച്ഛാഭംഗത്താൽ പറന്നുയർന്ന ഉച്ചിയിൽനിന്ന്
വേദനിപ്പിക്കുന്ന ഓർമകളുടെ പായ്ക്കപ്പലുകൾ മാത്രമുള്ള,
ദ്വീപുകളില്ലാത്ത സമുദ്രങ്ങളിൽ നിന്ന്
ജീവൻ ചങ്ങലക്കിടപ്പെട്ട ഒരു ഭ്രൂണത്തിൽനിന്ന്
എഴുതപ്പെടുന്ന വരികൾ..

സ്വർഗസ്ഥനായ ഞങ്ങളുടെ പിതാവേ,
അനാഥർ തങ്ങളുടെ പ്രാർഥനകളാൽ ക്ഷീണിതരാണ്
സ്വർഗസ്ഥനായ പിതാവേ,
വർഷങ്ങളൊട്ടേറെയായിട്ടും
ഇപ്പോഴും പ്രാർഥന തുടരുന്നു ഞങ്ങൾ
സ്വർഗസ്ഥനായ പിതാവേ,
എന്നിട്ടും ഞങ്ങളിപ്പോഴും പട്ടിണിയാണ്, നഗ്നരുമാണ്
സ്വർഗസ്ഥനായ പിതാവേ,
ഇപ്പോഴും ഞങ്ങൾ അഭയാർഥികളുടെ ശേഷിപ്പുകൾ…"

*

1948-ലെ സംഭവങ്ങൾ പഠിക്കാതെ നിങ്ങൾക്ക് ഫലസ്ത്വീൻ പ്രശ്നത്തെ വിശകലനം ചെയ്യാൻ പറ്റില്ല. ഒരു ജനതയെ പൂർണമായും പുറത്താക്കിയും ഒരു പ്രദേശത്തെയും സംസ്കാരത്തെയും തുടച്ചുനീക്കിയും വൻശക്തികളുടെ പിന്തുണയോടെ മറ്റൊരു രാജ്യം സ്ഥാപിക്കാൻ ശ്രമിച്ചതിന്റെ ചരിത്രമാണത്. ഹൈഫ, ജാഫ, ദയ്ർ യാസീൻ, ഏക്ര, റാമല്ല, ലിദ്ദ തുടങ്ങി യരുശലേം വരെയുള്ള സ്ഥലങ്ങളിലെ സംഭവങ്ങളിലൂടെ കടന്നുപോയ ഫലസ്ത്വീനികളുടെ (ഇസ്രാഈല്യരുടെയും) കഥകൾ കേൾക്കുക.
ചരിത്രത്തിൽ അൽപമെങ്കിലും ഇതിനോട് സാദൃശ്യമുള്ള സംഭവം, ക്രിസ്റ്റഫർ കൊളംബസിന് ശേഷം നടന്ന അമേരിക്കൻ കുടിയേറ്റമാണ്. രക്തം ഉറഞ്ഞുപോകുന്ന ഈ സംഭവങ്ങളുടെ തുടർച്ചയാണ് ഇന്ന് നടക്കുന്ന വംശഹത്യയും. പലരും പ്രചരിപ്പിക്കുന്നതു പോലെ ഹമാസിന്റെ ആക്രമണത്തിനുള്ള തിരിച്ചടിയല്ലത്.
ആൻഡി ട്രിംലെറ്റ്, അഹ്്ലാം മുഹ്തസബ് എന്നിവർ തയാറാക്കിയ 1948: Creation and Catastrophe എന്ന ഡോക്യുമെന്ററി അവി ശ്ലൈം, ബെന്നി മോറിസ്, ഇലാൻ പപ്പെ എന്നീ ചരിത്ര പണ്ഡിതരുടെ നിരീക്ഷണങ്ങളിലൂടെ സഞ്ചരിക്കുന്നു. രാഷ്ട്രതന്ത്ര പണ്ഡിതനായ ഫരീദ് അബ്ദുന്നൂറും ഇതിൽ വരുന്നുണ്ട്. ബെന്നി മോറിസിന്റെ The Birth of the Palestinian Refugee Problem, 1947–1949 എന്ന പുസ്തകത്തെ അവലംബിച്ച് ബെന്നി ബ്രണ്ണറും അലക്സാണ്ഡ്ര ജാൻസിയും ചേർന്ന് Al-Nakba: The Palestinian Catastrophe 1948 എന്ന പേരിൽ ചെയ്ത ഡോക്യുമെന്ററിയും വിഖ്യാതമാണ്. അതിൽ അൽ ഖാസിമിന്റെ മേൽക്കുറിച്ച കവിതയും വരുന്നുണ്ട്.

Al-Nakba: the Palestinian Catastrophe എന്ന പേരിൽ റവാൻ ദാമൻ എന്ന അറേബ്യൻ ചലച്ചിത്രകാരി നിർമിച്ച, അൽജസീറയുടെ ഒരു ഡോക്യുമെന്ററി സീരീസുണ്ട്. സയണിസ്റ്റ് വംശീയതയുടെ ഫലസ്ത്വീൻ അധിനിവേശത്തിന്റെയും അതിലെ സാമ്രാജ്യത്വ ജിയോപൊളിറ്റിക്കൽ താല്പര്യങ്ങളുടെയും ചരിത്രമാണത്.
ലോകത്തിലെ വംശീയതയുടെ ഏത് രൂപത്തെക്കാളും ഭീകരരൂപമാർജിച്ച ഒന്നാണ് സയണിസം. l
(അവസാനിച്ചു)

"Then they came for me—and there was no one left to speak for me". 'ശേഷമവരെന്നെത്തേടിയെത്തി, ശേഷിച്ചതില്ലൊരുവനുമെനിക്കായുരിയാടാൻ' എന്ന് മാർട്ടിൻ നീമൊളോർ പറഞ്ഞത് ഏഴു പതിറ്റാണ്ടുകൾക്കിപ്പുറവും നാം ഓർമിക്കാറുണ്ടല്ലോ. ചരിത്രത്തിലെപ്പോഴും വംശീയതയുടെ ക്രൂര താണ്ഡവങ്ങൾക്ക് വളമൊരുക്കാറുള്ളത് മറ്റുള്ളവരുടെ നിസ്സംഗതയാണ്. ഒരുപക്ഷേ, വംശീയ വാദികളുടെ ഉന്മൂലനശ്രമങ്ങളെക്കാൾ ക്രൂരമായിരിക്കും ഈ നിസ്സംഗത.

വിഖ്യാതനായ ഫലസ്ത്വീനിയൻ കവി സമീഹ് അൽഖാസിമിന്റെ കവിതകൾ രണ്ടോ മൂന്നോ സന്ദർഭങ്ങളിൽ ഉദ്ധരിക്കുന്നുണ്ട് ബെന്നി ബ്രണ്ണറും അലക്സാണ്ഡ്രാ ജാൻസിയും ചേർന്ന് സാക്ഷാത്കരിച്ച Al-Nakba: The Palestinian Catastrophe 1948 എന്ന ഡോക്യുമെന്ററി സിനിമയിൽ. നക്ബ എന്ന് ഫലസ്ത്വീനികളും ലോകം തന്നെയും വിശേഷിപ്പിക്കുന്ന 1948-ലെ മഹാദുരന്തത്തെക്കുറിച്ചാണ് ആ സിനിമ പറയുന്നത്. 1948 ആണ് ഇസ്രായേൽ തങ്ങളുടെ 'സ്വാതന്ത്ര്യ'വർഷമായി കണക്കാക്കുന്നതും. ഒരു ജനതയുടെ ദുരന്തത്തിനും, വിറങ്ങലിച്ചുപോയ അവരുടെ ഉച്ഛ്വാസത്തിനും, ധൂളിയാക്കപ്പെട്ട ആവാസത്തിനും, തകർന്നുപോയ സ്വപ്നങ്ങൾക്കും മേൽ പടുക്കപ്പെട്ടതാണ് ഇസ്രായേൽ എന്ന വംശീയ രാഷ്ട്രം.

ബ്രണ്ണറും ജാൻസിയും അവതരിപ്പിച്ച ആ കവിതകൾ അബ്ദുല്ലാ അൽ ഉദരി സമാഹരിച്ച് വിവർത്തനം ചെയ്ത, Victims of a Map എന്ന സമാഹാരത്തിൽ വായിക്കാം. മഹ്മൂദ് ദർവീശ്, അഡോണിസ്, സമീഹ് അൽ ഖാസിം എന്നിവരുടെ കവിതകളുടെ സമാഹാരമാണത്. അതിൽ അൽ ഖാസിമിന്റെ ഭാഗത്ത് അവസാനത്തെ കവിതയായി കൊടുത്ത The Clock on the Wall എന്ന കവിത മാർട്ടിൻ നീമൊളോറിനെ ഓർമയിൽ കൊണ്ടുവന്നു:
"എന്റെ നഗരം തകർന്നു
ഘടികാരം ചുവരിൽത്തന്നെയുണ്ടായിരുന്നു
ഞങ്ങളുടെ അയൽപക്കം ചിതറി
ഘടികാരം ചുവരിൽത്തന്നെയുണ്ടായിരുന്നു
ഒരു തെരുവ് തന്നെ നിലംപതിച്ചു
ഘടികാരം ചുവരിൽത്തന്നെയുണ്ടായിരുന്നു
ദേശം ശൂന്യമായി
ഘടികാരം ചുവരിൽത്തന്നെയുണ്ടായിരുന്നു
വീട് പൊളിഞ്ഞു പൊടിയായി
ഘടികാരം ചുവരിൽത്തന്നെയുണ്ടായിരുന്നു
ഒടുക്കമാ ചുവരും വീണു
ഘടികാരം ശബ്ദിച്ചു തുടങ്ങി"

About Principles and Art എന്ന പുസ്തകത്തിൽ സമീഹ് അൽ ഖാസിം ഇങ്ങനെ എഴുതുന്നുണ്ട്: "ഞാൻ പ്രൈമറി സ്കൂളിൽ പഠിക്കുമ്പോഴാണ് നക്ബ സംഭവിച്ചത്. ആ തീയതിയെയാണ് ഞാനെന്റെ ജനനത്തീയതിയായി കണക്കാക്കുന്നത്. എന്തെന്നാൽ, എനിക്ക് ഓർത്തെടുക്കാൻ പറ്റുന്ന ആദ്യ ചിത്രങ്ങൾ 1948-ലെ സംഭവങ്ങളുടേതാണ്. എന്റെ ചിന്തകളുടെയും ദൃശ്യങ്ങളുടെയും ഉറവിടം 48 എന്ന സംഖ്യയാകുന്നു."
1948 ഫലസ്ത്വീനികൾക്ക് നക്ബയുടെ വർഷമാണെങ്കിൽ (The Palestinian Catastrophe 1948) ഇസ്രായേല്യർക്ക് അത് അവരുടെ സ്വാതന്ത്ര്യ വർഷമാണ്. കുടിയേറ്റം വ്യാപകമായതിന് ശേഷം പ്രദേശത്തെ ജനസംഖ്യയിൽ 66 ശതമാനം വരുന്ന ഫലസ്ത്വീനികൾക്ക് പ്രദേശത്തിന്റെ 44 ശതമാനം ഭൂമി 'അനുവദിച്ചു'കൊണ്ട് ('ഔദാര്യപൂർവം' ഫലസ്ത്വീനികളുടെ ഭൂമി അവർക്ക് തന്നെ…!) യു.എന്നിന്റെ വിഭജന പദ്ധതി വരുന്നത് 1947-ലാണ്. നിർദിഷ്ട യൂദ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ എൺപത് ശതമാനത്തോളം ഭൂമി അപ്പോൾ അറബികളുടെ (അവരിൽ മുസ് ലിംകളും ക്രൈസ്തവരും ദ്രൂസികളും ഇതൊന്നുമല്ലാത്തവരുമൊക്കെയുണ്ട്) കൈയിലായിരുന്നു. തുടർന്നാണ് നക്ബ ഉണ്ടാകുന്നത്. ഏഴ് ലക്ഷത്തിലധികം ഫലസ്ത്വീനികളാണ് അതിൽ അഭയാർഥികളായത്. ജിയോഗ്രഫിക്കൽ ഇറേഷർ എന്നറിയപ്പെടുന്ന പ്രക്രിയയും അതോടനുബന്ധിച്ച് നടന്നു. സ്ഥലപ്പേര് മാറ്റിയും മറ്റുമൊക്കെ അറബ് ജീവിതത്തിന്റെ ഭൂശാസ്ത്രപരമായ അടയാളങ്ങൾ തുടച്ചുനീക്കിയതിനെയാണ് geographical erasure എന്ന് പറയുക.
പൂർണാർഥത്തിൽ വംശീയോന്മൂലനം (ethnic cleansing) തന്നെ.

*

ഇരുട്ടുള്ള ഒറ്റ മുറിയിൽ കുടുങ്ങിക്കിടന്ന് വാതിലിന്റെ ചെറുപഴുതിലൂടെ പുറം കാഴ്ചകളിലേക്ക് നോക്കുമ്പോൾ, സ്വന്തം ജനത ആട്ടിയോടിക്കപ്പെടുകയും വെടിയേറ്റ് വീഴുകയും ചെയ്യുന്നത് കാണേണ്ടിവരുന്ന ഒരു പതിനാലുകാരിയുടെ മാനസികാവസ്ഥയെപ്പറ്റി നിങ്ങളെന്ത് വിചാരിക്കുന്നു? രാപ്പകൽ ഭേദമില്ലാതെ വെടിയൊച്ചകളും സ്ഫോടന ശബ്ദങ്ങളും ആ മുറിക്കകത്തേക്കും കടന്നുവരുന്നുമുണ്ട്.
റാദിയയുടെ കഥ അതാണ്. എങ്ങനെയൊക്കെയോ ആ നിലവറയിൽനിന്ന് പുറത്തിറങ്ങിയ റാദിയ മൃത്യുനിലത്തിലൂടെ അലഞ്ഞലഞ്ഞ്, ഒടുക്കം സിറിയയിലെത്തിച്ചേരുന്നു. തന്റെ അനുഭവങ്ങൾ മുഴുവനും അവൾ മറ്റൊരു പെൺകുട്ടിയുമായി പങ്കുവെച്ചു. കഥ കേട്ട പെൺകുട്ടി വളർന്നു വലുതായി, വിവാഹം കഴിഞ്ഞ് ഒരു മകളെ പ്രസവിച്ചു. അവൾ ആ കഥ തന്റെ മകൾക്ക് പറഞ്ഞുകൊടുത്തു.
ആ മകൾ താനാണെന്ന് കുവൈത്തി-ജോർദാനിയൻ ചലച്ചിത്രകാരി ദാരീൻ ജെ സല്ലാം സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്നു (Iain Akerman, arabnews online 29 December 2021). റാദിയയുടെ കഥ ദാരീന്റെ മനസ്സിൽ വളർച്ച പ്രാപിച്ചു. അത് 'ഫർഹ' എന്ന, അവരുടെ കടിഞ്ഞൂൽ സന്തതിയായി പുനർജനിക്കുകയും ചെയ്തു (Farha/ 2021/ Jordan- Sweden- Saudi Arabia). അക്കൊല്ലം സെപ്റ്റംബറിൽ ടോറന്റോ ഇന്റർനാഷ്നൽ ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവലിൽ വേൾഡ് പ്രിമിയർ ചെയ്ത ഫർഹയുടെ റീജ്യനൽ പ്രിമിയർ അതേവർഷം ഡിസംബറിൽ ജിദ്ദയിലെ റെഡ് സീ ഇന്റർനാഷ്നൽ ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവലിൽ നടക്കുമ്പോഴാണ് ദാരീൻ അറബ് ന്യൂസുമായി സംസാരിച്ചത്.

'എന്നിലേക്കെത്താൻ ആ കഥക്ക് വർഷങ്ങളോളം സഞ്ചരിക്കേണ്ടി വന്നു'- ദാരീൻ പറയുന്നു: "എന്നാൽ പിന്നീടതെന്നോടൊട്ടി നിന്നു. അടഞ്ഞതും ഇരുണ്ടതുമായ സ്ഥലങ്ങൾ കുട്ടിക്കാലത്തെന്നെ വല്ലാതെ ഭയപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. ആ പെൺകുട്ടിയെക്കുറിച്ചും, അവൾക്ക് അഭിമുഖീകരിക്കേണ്ടി വന്ന അവസ്ഥയെക്കുറിച്ചുമുള്ള ചിന്തകൾ എന്നെ വിടാതെ പിന്തുടർന്നു. അങ്ങനെ ഒരു സിനിമാക്കാരി എന്ന നിലയിലേക്ക് ഞാൻ വളർന്നപ്പോൾ, എന്റെ ആദ്യ ഫീച്ചർ അതായിരിക്കണമെന്ന് ഞാനുറച്ചു." അന്തർദേശീയ തലത്തിൽ ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ട, ഫർഹ എന്ന സിനിമയുടെ ജനനത്തെപ്പറ്റി അവർ വിവരിക്കുകയാണ്.
തീർച്ചയായും ആ സിനിമ കണ്ടുകഴിഞ്ഞാൽ കുറച്ചു ദിവസത്തേക്കെങ്കിലും നിങ്ങളും ബാധാവിഷ്ടർ (haunted) ആയിത്തീരും. താൽക്കാലികമായെങ്കിലും ബന്ധനഭീതിയും (claustrophobia) നിങ്ങളെ പിടികൂടിയേക്കാം. സിനിമയിൽ പാതിയിലധികം സമയവും ഇരുട്ടാണ്. ഇരുട്ടുമുറിയിൽനിന്ന് വാതിൽപ്പഴുതിലൂടെ അരിച്ചിറങ്ങുന്ന വെളിച്ചവും ആ പഴുതിലൂടെ കാണാൻ പറ്റുന്ന ദൃശ്യവും മാത്രമാണ് ആ സമയത്ത് നമ്മളും കാണുക. ചവിട്ടിക്കൊല്ലാൻ കാലുയർത്തിയ ശേഷം, പെട്ടെന്നുണ്ടായൊരലിവാൽ സയണിസ്റ്റ് സൈനികൻ വിട്ടേച്ചു പോയ ആ കുഞ്ഞിന്റെ കരച്ചിൽ നിങ്ങളെ വിടാതെ പിന്തുടരും, ഉറുമ്പരിച്ചും ഈച്ചയാർത്തും കിടക്കുന്ന അവന്റെ മൃതശരീര ദൃശ്യവും. ജീവിതത്തിലൊരിക്കലും ഫർഹയും അത് മറക്കില്ല.

നിലവറയുടെ വാതിലിന്റെ ദ്വാരത്തിലൂടെ പല കാഴ്ചകളും കാണുന്നുണ്ടവൾ. വസ്തുനിഷ്ഠമായി യഥാർഥ റാദിയയുടെ കണ്ണിൽ പതിഞ്ഞതാവണമെന്നില്ല ആ കാഴ്ചകൾ. എന്നാൽ, അത് കഥാപാത്രമായ ഫർഹയുടെ മതിഭ്രമമോ ചലച്ചിത്രകാരിയായ സല്ലാമിന്റെ ഭാവനയോ അല്ല താനും. ഫലസ്ത്വീനിൽ 1948-ൽ സംഭവിച്ചതും ഇപ്പോഴും സംഭവിച്ചുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നതുമൊക്കെ അതു തന്നെയാണ്. നിലനിൽക്കാനുള്ള ഒരു ജനതയുടെ അവകാശത്തെ, അവരുടെ ആത്മാഭിമാനത്തെപ്പോലും കൊളോണിയൽ ശക്തികളുടെ പിന്തുണയാൽ തകർക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്ന വംശീയ മുഷ്കിന്റെ നേർച്ചിത്രങ്ങൾ. ഫർഹയുടെ ജീവിതത്തിൽ ഏറ്റവും സന്തോഷകരമായ അതേ ദിവസം തന്നെയാണ് സ്വപ്നങ്ങളും പ്രതീക്ഷകളുമെല്ലാം കീഴ്മേൽ മറിച്ച ദുരന്തവും ഉണ്ടാകുന്നത്. ആ ദുരന്തത്തെത്തന്നെയാണ് പിന്നീട് ഫലസ്ത്വീനികൾ നക്ബ (catastrophe) എന്ന് വിളിച്ചതും. ബന്ധുവും ചങ്ങാതിയുമായ ഫരീദയെപ്പോലെ നഗരത്തിലെ സ്കൂളിൽനിന്ന് ഗണിതവും ഭൗതികവും പഠിക്കണമെന്ന് അവൾ കൊതിച്ചു. ഉമ്മയില്ലാത്ത മകളെ വിവാഹം കഴിപ്പിക്കാൻ കാലമായി എന്ന് വിശ്വസിക്കുന്ന, സ്നേഹനിധിയായ പിതാവിനോടവൾ കലഹിച്ചു.

അവൾ ഖുർആൻ പഠനം നേരത്തെ തന്നെ പൂർത്തിയാക്കിയിരുന്നു. ഗണിതത്തിലും ഭൗതികത്തിലുമുള്ള പരിജ്ഞാനം ഖുർആന്റെ ധാർമിക തത്ത്വശാസ്ത്രത്തെ പൂർണമായറിയുന്നതിന് അനിവാര്യമാണെന്ന് അവൾ മനസ്സിലാക്കിയിട്ടുണ്ടാകാം.
പിതാവിനോട് തികഞ്ഞ ആദരവും അനുസരണയുമുള്ളവളായതിനാൽ തന്റെ തീരുമാനത്തിന് അവൾ വഴങ്ങുമെന്ന് പൂർണമായും അറിയാമായിരുന്നിട്ടും ഗ്രാമമുഖ്യനും മുതിർന്ന നാട്ടുകാരണവരുമായ അബൂ ഫർഹ സ്വന്തം തീരുമാനം മാറ്റി, മകളുടെ ഇഷ്ടത്തിന് വഴങ്ങി. അത്യധികം ആഹ്ലാദത്തോടെ ഈ വിവരം കൂട്ടുകാരിയുമായി പങ്കുവെക്കുന്ന സമയത്താണ് വെടിയൊച്ചകളും സ്ഫോടന ശബ്ദങ്ങളും മുഴങ്ങിത്തുടങ്ങിയത്.
ഏതൊരു ഹോളോകോസ്റ്റിനെക്കാളും ഭീകരമായ വംശഹത്യയുടെ ചരിത്രത്തിലെ അത്യധികം ഭയാനകമായ സംഭവങ്ങളിലൊന്ന് അരങ്ങേറുകയായിരുന്നു.

*

അഡോണിസിന്റെ (അലി അഹ്മദ് സഈദ് ഇസ്ബർ) Worries (A Dream) എന്ന കവിത, കൊല്ലങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് എഴുതിയതെങ്കിലും ഇന്നത്തെ ഗസ്സയിലേക്ക് ചേർത്തുവെക്കാം. അല്ലെങ്കിൽ കഴിഞ്ഞ അര നൂറ്റാണ്ടിലേറക്കാലമായി തുടരുന്ന ഫലസ്ത്വീനിലേക്ക്.
"നഗ്നരായാണ് അവർ വന്നത്
വീടു തകർത്തകത്തു കയറി
ഒരു കുഴി കുഴിച്ചു
കുഞ്ഞുങ്ങളെ കുഴിച്ചുമൂടിയിട്ടു"

നാളിതുവരെ സയണിസ്റ്റ് ഡ്രാക്കുള കൊന്നുതിന്ന മനുഷ്യരിൽ നല്ലൊരു പങ്കും കുഞ്ഞുങ്ങളാണ്. കുഞ്ഞുങ്ങളുടെ ചുടുരക്തവും ഇളംമാംസവും വംശീയവാദികൾക്ക് എന്നും പ്രിയ ഭോജ്യങ്ങളായിരുന്നു. 'യുഹ്്ലികൽ ഹർസ വന്നസ്ൽ' എന്നൊരു പ്രയോഗമുണ്ട് വിശുദ്ധ ഖുർആനിൽ. ഹർസിനെയും നസ് ലിനെയും മുരടിപ്പിച്ചു കളയുന്നു എന്നർഥം. നസല എന്ന ക്രിയക്ക് ജന്മം നൽകുക എന്നർഥം. Lineage (പരമ്പര), issue (ഉദ്ഭവം, സന്തതി) എന്നൊക്കെ അർഥമാണ് നസ്്ലിന്. ഹർസ് ആകട്ടെ, നിലമൊരുക്കുന്നതിനെയും മുള പൊട്ടുന്നതിനെയും സൂചിപ്പിക്കുന്നു. എന്നു വെച്ചാൽ, മുളയിൽത്തന്നെ നുള്ളുക എന്നത് വിളനാശത്തിന്റെയും നരഹത്യയുടെയും ഒരു രീതിയായിത്തന്നെ വംശീയത സ്വീകരിക്കുന്നു എന്നർഥം.

അതായത് വംശീയ ഭ്രാന്തന്മാരുടെ വംശഹത്യ (genocide), സാംസ്കാരിക ഹത്യ (ethnocide) എന്നീ പ്രവൃത്തികളെ ഖുർആൻ കൃത്യമായി അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു. അതേസമയം തന്നെ തങ്ങളുടെ പ്രവൃത്തികൾ മനോഹരമാണ് എന്ന് ധരിപ്പിക്കാൻ അവർ ശ്രമിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുമെന്നും പറയുന്നുണ്ട് വേദഗ്രന്ഥം. "ആളുകളിൽ ചിലർ, അവരുടെ വാക്കുകൾ നിങ്ങളെ ആകർഷിച്ചേക്കാം" എന്നാണത് തുടങ്ങുന്നത് തന്നെ. ബ്രിട്ടീഷ് പ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്ന ഡേവിഡ് ലോയ്ഡ് ജോർജ്, തങ്ങളുടെ വികൃത സന്തതിയുടെ (പിന്നീട് ഇസ്രായേൽ രാഷ്ട്രത്തിലേക്ക് വളർന്ന സയണിസ്റ്റ് സംഘങ്ങളുടെ) സെറ്റിൽമെന്റുകളെ സംബന്ധിച്ച് 1931-ൽ ലണ്ടനിൽ നടത്തിയ ഒരു പ്രസ്താവനയുണ്ട്; ഫലസ്ത്വീനിലെ വരണ്ടതും രോഗാതുരവുമായ ചതുപ്പു നിലങ്ങളെ (barren and malarial swamps) മനോഹരമായ അധിവാസകേന്ദ്രങ്ങളാക്കി മാറ്റി എന്നതാണത്. ലോയ്ഡ് ജോർജ് പറഞ്ഞ ഇതേ കള്ളം തന്നെയാണ് ഇപ്പോൾ ബിൻയാമിൻ നെതന്യാഹുവും ആവർത്തിക്കുന്നത്. തരിശു നിലങ്ങളിലേക്കും ആളൊഴിഞ്ഞ കെട്ടിടങ്ങളിലേക്കുമാണ് തങ്ങൾ കടന്നുവന്നതെന്നും തങ്ങളാണതിനെ ജീവനുള്ള ഭൂപ്രദേശങ്ങളാക്കി മാറ്റിയതെന്നുമാണയാൾ അവകാശപ്പെട്ടത്. കൃഷിയും ജീവിതവുമില്ലാതെ വരണ്ടുകിടക്കുന്ന ഭൂപ്രദേശമായി ഫലസ്ത്വീനെ ബ്രിട്ടീഷ് ന്യൂസ് ബുള്ളറ്റിനുകളും വിശേഷിപ്പിച്ചു.

കള്ളമാണ് ഇപ്പറയുന്നത്. ഒലീവും ചോളവും നിറഞ്ഞുനിന്ന മണ്ണിനെ അവരാണ് മരുപ്പറമ്പാക്കിയത്. വീടു തകർത്ത് അകത്തു കയറിയവർ കുഞ്ഞുങ്ങളെ കുഴിച്ചുമൂടുകയായിരുന്നു- ബോധപൂർവമുള്ള ശിശുഹത്യ (infanticide). ഇസ്രായീല്യർ ഇരകളായിരുന്ന മിസ്രയീമിലെ കോപ്റ്റ് വംശീയതയുടെ കഥ പറയുന്നുണ്ട് ഖുർആൻ. അതിലെ ഫറോവ ചെയ്യുന്നതും അതു തന്നെ. കുഞ്ഞുങ്ങളെ കൊന്നു കുഴിച്ചുമൂടുന്നു. പുറമെ, 'വിശുദ്ധവും ഉന്നതവു'മായ നാഗരികതയെക്കുറിച്ച അവകാശവാദങ്ങൾ അയാളും മുന്നോട്ടുവെക്കുന്നുണ്ട്; മനോഹര വർത്തമാനങ്ങൾ തന്നെ.
വംശീയതയുടെ ഇരകളായ അനുഭവം ഇസ്രാഈല്യരുടെ ചരിത്രത്തിൽ പലവട്ടം ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. മിസ്രയീമിൽ കോപ്റ്റ് വംശീയതയും സേത്, റമസേസ്, മർനപ്താ എന്നീ ഫറോവമാരും അവരെ അടിമകളാക്കി. മാരകമായ പീഡനങ്ങളേൽപിക്കുകയും കൊലകൾ നടത്തുകയും ചെയ്തു. കൃത്യമായി ആസൂത്രണം ചെയ്തുകൊണ്ടു തന്നെ ആണുങ്ങളെ കൊല്ലുകയും പെണ്ണുങ്ങളെ നിന്ദ്യരാക്കുകയും ചെയ്തതായി ഖുർആനും തനാഖും സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്നു. കനാനിൽ ഗോല്യാത്തിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഫിലിസ്ത്യ ദേശീയതയുടെ ആക്രമണത്തിനും അവർ ഇരയായതായി ഇതേ വേദപുസ്തകങ്ങളിൽത്തന്നെ കാണാം. തുടർന്ന് ബാബിലോണിയരുടെയും റോമക്കാരുടെയുമൊക്കെ ആക്രമണങ്ങൾക്ക് വംശീയോന്മൂലനത്തിന്റെ സ്വഭാവമുണ്ടായിരുന്നു. ആധുനിക ചരിത്രത്തിൽ യൂറോപ്പിലാണ് അവർ ഇതേയനുഭവങ്ങളിലൂടെ കടന്നുപോയത്. പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിലും പത്തൊമ്പതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആരംഭത്തിലുമായി റഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്വത്തിന് കീഴിൽ പോഗ്രോം (pogrom) എന്നറിയപ്പെട്ട ഒട്ടേറെ വംശീയാക്രമണങ്ങൾക്കും കൂട്ടക്കൊലകൾക്കും അവർ വിധേയരായി. രണ്ടാം ലോക യുദ്ധക്കാലത്താണ് നാസി ജർമനിയിലെ കുപ്രസിദ്ധമായ ഹോളോകോസ്റ്റ് അരങ്ങേറുന്നത്. 1934 ആഗസ്തിൽ ജർമനിയിലെ ഫ്യൂറർ ആയി അഡോൾഫ് ഹിറ്റ്ലർ സ്ഥാനമേറ്റു. ജർമാനിക് വംശീയ ദേശീയതയെ പ്രത്യയശാസ്ത്രമാക്കിയ നാസികൾ കടുത്ത യൂദവിരുദ്ധതയിലൂടെയാണ് തങ്ങളുടെ അസ്തിത്വം തന്നെ സ്ഥാപിച്ചത്. 1936 മുതൽക്ക് തന്നെ അവർ വംശീയോന്മൂലന പ്രക്രിയ ആരംഭിച്ചു. '41 മുതൽ '45 വരെയാണ് ഹോളോകോസ്റ്റിന്റെ കാലം. l
(തുടരും)

ഇടശ്ശേരിയുടെ കവിതയിൽ (പൂതപ്പാട്ട്) കേരളത്തിലെ സാർവത്രിക നാടൻ വാമൊഴി മിത്തിലെ കഥാപാത്രം അന്യാപദേശത്തിന്റെ രൂപമാർജിക്കുന്നുണ്ട്. മനുഷ്യരുടെ മൃദുല വികാരങ്ങൾക്ക് മുന്നിൽ പൈശാചിക ശക്തികൾ തോറ്റുപോകുന്നതിന്റെ ചിത്രീകരണമാണ് പൂതപ്പാട്ട്. അതായത് അതീവ ബലിഷ്ഠയും ക്രൂരസ്വഭാവിയുമായ ദുർദേവത, മാതൃവാത്സല്യം എന്ന മൃദുലഭാവത്താൽ ബലഹീനയാക്കപ്പെടുന്നു. മറുഭാഗത്ത് അലിവ് എന്നത് സഹജപ്രകൃതമായിട്ടുള്ള, വാത്സല്യത്താൽ സഹജമായിത്തന്നെ 'ദുർബല'മായിട്ടുള്ള മാതൃത്വം'അവിശ്വസനീയ'മാം വിധം ബലവും കരുത്തുമാർജിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ശാന്തിയായും ദയയായും (യാ ദേവി സർവഭൂതേഷു ശാന്തി രൂപേണ സംസ്ഥിതാ/ .. ദയാ രൂപേണ സംസ്ഥിതാ) നമ്മുടെ ഉള്ളിൽ നിലകൊള്ളുന്ന, ഈശ്വരന്റെ സ്ത്രൈണഭാവം തന്നെയാണ് ശക്തിയായും ഭക്തിയായും ശ്രദ്ധയായും (യാ ദേവി സർവഭൂതേഷു ശക്തി രൂപേണ സംസ്ഥിതാ/ .. ഭക്തി രൂപേണ സംസ്ഥിതാ/ … ശ്രദ്ധാ രൂപേണ സംസ്ഥിതാ) പ്രകാശിതമാകുന്നത് എന്നാണല്ലോ സങ്കൽപം. അതു തന്നെയാണ് മാതൃഭാവമായും (… മാതൃ രൂപേണ സംസ്ഥിതാ) വർത്തിക്കുന്നത്. മാതൃത്വത്തിന്റെ മൃദുലതയും ആർദ്രതയും കാരിരുമ്പിനെക്കാൾ കഠിനതയുള്ള രക്ഷാകേന്ദ്രമായി മാറുന്നു പൂതപ്പാട്ടിൽ.

സങ്കീർണമായ ജീവിതത്തിലെ ചില തത്ത്വങ്ങളെ ഉദാത്തമായി ആവിഷ്കരിക്കുന്നതിനു വേണ്ടി വാമൊഴിയായി നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു മിത്തിനെ കരുവാക്കുകയാണ് ഇവിടെ. മിത്തുകളുടെ തത്ത്വശാസ്ത്രപരവും സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരവുമായ ഇടവും പ്രസക്തിയും അറിയുന്നതിന് പൂതപ്പാട്ട് നല്ലൊരുദാഹരണമാണ്. നങ്ങേലി എന്ന മാതാവിന്റെ സംരക്ഷണത്തിനും പൂതത്തിന്റെ കൈയേറ്റത്തിനും അധിനിവേശത്തിന്റെയും ചെറുത്തുനിൽപിന്റെയും ഭാവം പകർന്നാൽ അതിന്റെ സാമൂഹിക - രാഷ്ട്രീയ പ്രസക്തി വർധിക്കുന്നു. വിളവിന് മേൽ ജന്മിത്വത്തിന്റെ കടന്നുകയറ്റമായി പൂതത്തിന്റെ അപഹരണത്തെ വ്യാഖ്യാനിച്ചാൽ, അതൊരു പോരാട്ട കവിതയായും മാറുന്നു. 'പെറ്റവയറ്റിനെ വഞ്ചിക്കുന്നൊരു പൊട്ടപ്പൂതമിതെന്ന്' കയർക്കുമ്പോൾ അമ്മ രൗദ്രഭാവമാർജിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും പൊതുവെ അമ്മയുടെ പ്രതിരോധം സഹനസമരത്തിലധിഷ്ഠിതമാണ്. തെച്ചിക്കോല് പറിച്ചും ചേലൊട് മന്ത്രം ജപിച്ചും മറ്റോരുണ്ണിയെ നിർമിക്കുമ്പോൾ പൂതത്തിന്റെ കൈയേറ്റം വഞ്ചനാത്മകവും ആയിത്തീരുന്നു.

മിത്തിക ഭാവനയിൽനിന്ന് മനുഷ്യ ഭാവങ്ങളിലേക്ക് കീറിയ ചാലുകളാണ് ഇടശ്ശേരി ഗോവിന്ദൻ നായരുടെ ഈ കവിത എന്നതിനാലാണ് മിത്തുകളെക്കുറിച്ച പഠനത്തിന്റെ തുടക്കമായി ഇത്രയും പറഞ്ഞത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പല രചനകളും കേവലം കഥാകഥന കൗതുകം എന്നത് വിട്ട്, സാമൂഹികമായ പ്രതികരണങ്ങൾ കൂടിയാകുന്നുണ്ടെന്നിരിക്കെ വിശേഷിച്ചും. കാവിലെപ്പാട്ട്, ബുദ്ധനും ഞാനും നരിയും, പൊട്ടി പുറത്ത് ശീവോതി അകത്ത് തുടങ്ങിയ ഇടശ്ശേരിക്കവിതകളും സാമൂഹികമായ പ്രതിരോധത്തിന് മിത്തുകളെ ആയുധമാക്കുന്നുണ്ട്.

* * * * *

പ്രധാനമായും ഈതിയോളജിയുമായി (ഉൽപത്തി, പ്രതിഭാസങ്ങളുടെ കാരണങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ സംബന്ധിച്ച അറിവുകൾ) ബന്ധപ്പെട്ട ചിന്തകളാവണം പ്രാക്തനമായ ഭാവനകളിലേക്കും അതുവഴി മിത്തുകളിലേക്കും സഞ്ചരിച്ചത്. പ്രളയത്തെയും സൃഷ്ടിയെയും കുറിച്ച ഇന്ത്യൻ മിത്തോളജിക്കൽ വിഭാവനങ്ങൾ അതിൽപെട്ടതാണ്.

പ്രകടമായ ഉദാഹരണം നോർഡിക് മിത്തുകളാണ്. ഋതുപ്പകർച്ചകളെ വിശദീകരിക്കുന്നവയാണ് തോറിന്റെ ചുറ്റികയുടെയും അപഹരിക്കപ്പെടുന്ന ഫ്രെയ്ജയുടെയും ഐതിഹ്യങ്ങൾ. സ്കാൻഡിനേവിയൻ രാജ്യങ്ങളിലെ ആദിമ നിവാസികളായ വൈക്കിങ്ങുകൾ വിശ്വത്തെ പ്രധാനമായും മൂന്ന് ലോകങ്ങളായി സങ്കൽപ്പിച്ചു. തങ്ങൾ ജീവിക്കുന്ന ലോകം മിഡ്ഗാഡ് ആണ്. കേന്ദ്രത്തിൽ ദേവന്മാരുടെ ലോകം അഥവാ അസ്ഗാഡ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. പുറത്ത് ദുഷ്ടശക്തികളുടെ ലോകവും. ഇതിനെ അട്ഗാഡ് എന്നും വിളിക്കാം.

ഉർവരദേവതയായ ഫ്രെയ്ജയാണ് മിഡ്ഗാഡിലെ വസന്തം. വൈക്കിങ്ങുകളെ തോൽപിക്കാൻ വേണ്ടി ദുഷ്ടശക്തികൾ ഫ്രെയ്ജയെ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകും. അതോടെ വിളവുകളില്ലാതാവും. അപ്പോൾ ദേവന്മാർ രംഗത്തിറങ്ങും. അവരുടെ തലവനായ തോർ തന്റെ ചുറ്റികകൊണ്ട് ദുഷ്ടശക്തികളെ നിഗ്രഹിച്ച് ഫ്രെയ്ജയെ മോചിപ്പിക്കും. അങ്ങനെ മഴ പെയ്യുകയും വസന്തം തിരിച്ചുവരികയും ചെയ്യും.

തോർ ചുറ്റികയുടെ സ്ഥാനത്ത് ഇന്ത്യൻ മിത്തോളജിയിലുള്ളത് ഇന്ദ്രന്റെ വജ്രായുധമാണ്. ദേവേന്ദ്രൻ വജ്രായുധം വീശുമ്പോഴത്രേ ഇടിമിന്നലുകളും മഴയുമുണ്ടാകുന്നത്.
ഋതുഭേദങ്ങളെ, പ്രത്യേകിച്ച് വേനലിന്റെയും വസന്തത്തിന്റെയും ആവർത്തനത്തെ കാൽപനികമായി വിശദീകരിക്കുന്നതാണിത്. പ്രകൃതിയിലുണ്ടാകുന്ന പുഷ്കലതയെയും വരൾച്ചകളെയും മനസ്സിലാക്കാനുള്ള പരിശ്രമം. ഒപ്പം നന്മതിന്മകളുടെ സംഘർഷത്തെയും ഇത് വിശദീകരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. കാൽപനികമായ ആവിഷ്കാരങ്ങളാണിവ. സാഹിതീയമായ ഇത്തരം ആഖ്യാനങ്ങൾക്ക് പിൽക്കാലത്ത് ദൃശ്യവും ശ്രാവ്യവുമായ ആവിഷ്കാരങ്ങളുണ്ടായിട്ടുണ്ടാകാം. മിത്തിക കഥാപാത്രങ്ങൾ ദൈവങ്ങളാകുന്ന മുറക്ക് ആവിഷ്കാരങ്ങൾ വിഗ്രഹങ്ങളായും അനുഷ്ഠാന കലകളായും മാറിയിട്ടുണ്ടാവാം. സ്വാഭാവികമായും അതിൽ നിന്ന് മന്ത്രവാദവും ഉദ്ഭവിച്ചിട്ടുണ്ടാവണം.

പിന്നീട് അനുഭവത്തിന്റെയും യുക്തിയുടെയും അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള ചിന്തയുടെ ലോകത്തിലേക്കുള്ള പരിവർത്തനം അഥവാ തത്ത്വചിന്തയിലേക്കുള്ള പുരോഗമനമുണ്ടായി. നൈസർഗികതയുടെ തത്ത്വചിന്തകന്മാരായി അറിയപ്പെട്ടവരായിരുന്നു തെയിൽസും പൈതഗോറസും മറ്റുമൊക്കെ. പിന്നെ സോഫിസ്റ്റുകളുടെ കാലമായപ്പോഴേക്കും ചിന്ത സാമൂഹിക തലത്തിലേക്ക് വികസിച്ചു. സോക്രട്ടീസും പ്ലേറ്റോയും മറ്റും സമൂഹങ്ങളെപ്പറ്റി, വൃക്തിയും സമൂഹവും തമ്മിലുള്ള ആദാന പ്രദാനങ്ങളെയും ബന്ധങ്ങളെയും പറ്റി സംസാരിച്ചു തുടങ്ങി.
ഇതോടെ ഈതിയോളജിക്കൽ ആവിഷ്കാരങ്ങളിൽ നിന്ന് വിട്ട് കല കൂടുതൽ സങ്കീർണമായ ജീവിതത്തെ അഭിമുഖീകരിച്ചു തുടങ്ങി. കല അങ്ങനെയൊരു തലത്തിലേക്ക് വികസിച്ചുവെങ്കിലും പ്രാക്തന മിത്തുകളിൽനിന്ന് രൂപംകൊണ്ട അനുഷ്ഠാനങ്ങളും മന്ത്രവാദവും ദൈവരൂപങ്ങളുമൊക്കെ അതുപോലെ നിലനിന്നു. പുതിയ ആവിഷ്കാരങ്ങൾ പുതിയ മിത്തുകളായിത്തീർന്നു. ആ പുരാവൃത്തങ്ങളാകട്ടെ, കൂടുതൽ ചരിത്ര ബന്ധിതവുമായിരുന്നു.
കൂടുതൽ നിരീക്ഷണാധിഷ്ഠിതമായ, വസ്തുനിഷ്ഠതയിൽ ഊന്നുന്ന ജ്ഞാനത്തിലേക്ക് കടന്നതോടെ, ഭൗതിക പ്രതിഭാസങ്ങളെ വിശദീകരിക്കേണ്ട ചുമതല ശാസ്ത്രം ഏറ്റെടുത്തു. അതോടെ, ജീവിതവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മറ്റു സങ്കീർണതകളിലേക്ക് സഞ്ചരിച്ചു തത്ത്വചിന്ത. അങ്ങനെ സാഹിത്യത്തിനും സയൻസിനും ദർശനങ്ങളുണ്ടായി.

* * * * *

നമ്മുടെ മനസ്സിൽ ഉറങ്ങിക്കിടക്കുന്ന വംശസ്മൃതികളാണ് മിത്തുകൾ. സംസ്കാരങ്ങളെ ജാഗ്രത്താക്കുന്ന പ്രാക്തന മാതൃകകളാണവ. ആ നിലക്കാണ് അത് ചരിത്രാന്വേഷണത്തിന്റെയും കരുവായി മാറുന്നത്.

മിത്തുകളെ സ്വപ്നങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തി ചില വിശകലനങ്ങളുണ്ട്. വ്യക്തിയുടെ ആഗ്രഹങ്ങളുടെയും ഉത്കണ്ഠകളുടെയും പ്രതിഫലനമാണ് സ്വപ്നം. സ്വപ്നം അബോധമനസ്സിനെ (unconscious mind) പ്രകാശിപ്പിക്കുന്നുവെന്ന് സിഗ്മണ്ട് ഫ്രോയ്ഡ് സിദ്ധാന്തിച്ചു. പൂർത്തീകരിക്കാൻ പറ്റാത്ത അഭിലാഷങ്ങളുടെ പ്രതിഫലനമാണ് ഫ്രോയ്ഡിന് സ്വപ്നങ്ങൾ. ഒരാളുടെ മനസ്സിനെയും വിചാരങ്ങളെയും പിരിമുറുക്കങ്ങളെയും വിശ്ലേഷണം ചെയ്യുന്നതിൽ പ്രധാന ടൂളാണ് സ്വപ്നം. ന്യൂറോ സയൻസിന്റെയും ന്യൂറോ ഫിസിയോളജിയുടെയും പഠനത്തിലും സ്വപ്നം സുപ്രധാനമായ ടൂളാണ്.

സ്വപ്നം വ്യക്തിയുടെ അഭിലാഷങ്ങളെയും ഉദ്വേഗങ്ങളെയും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതിന് സമാന്തരമായി സമൂഹത്തിന്റെ ആഗ്രഹങ്ങളുടെയും ഉത്കണ്ഠകളുടെയും പ്രതിഫലനമാണ് മിത്തുകൾ.

മനുഷ്യനെ, വിശേഷിച്ചും മനുഷ്യമനസ്സിനെ സംബന്ധിച്ച പഠനത്തിൽ സ്വപ്നത്തിന് ഇത്രയേറെ പ്രാധാന്യമുണ്ടായിട്ടും ഒരു സ്വപ്നത്തിന്റെയും യുക്തി അന്വേഷിച്ച് ആരും തല പുകയ്ക്കാറില്ല. വ്യഷ്ട്യനുഭവങ്ങളാണ് (subjective experiences) സ്വപ്നത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കമെങ്കിൽ സമഷ്ട്യനുഭവങ്ങൾ (collective experiences) മിത്തുകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. സ്വപ്നം വ്യഷ്ടിയുടെ ജീവിതത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നത് എങ്ങനെയൊക്കെയാണോ സമാനമായി സമഷ്ടിയുടെ ജീവിതത്തിൽ മിത്തും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ആന്തരികാനുഭൂതികളുടെ ഭാവാവിഷ്കാരം എന്ന് ഉപനിഷത്തുകൾ സ്വപ്നങ്ങളെ വിളിക്കുന്നുണ്ട്.

സ്വപ്നങ്ങൾക്ക് മൂന്ന് ഭാവങ്ങളുള്ളതായി ഇസ്്ലാമിക ദാർശനികർ വിശദീകരിക്കുന്നു. അതിൽ 'അർറുഅ്യാ' എന്നതിനെ ദർശനം എന്ന് വിവർത്തനം ചെയ്യാം - ആഴവും കാമ്പുമുള്ള സ്വപ്നങ്ങൾ. പ്രവാചകന്മാർക്ക് വഹ്്യ് ആയും വിശ്വാസികൾക്ക് ഇൽഹാം ആയും രാജാക്കന്മാർക്ക് മുന്നറിയിപ്പുകളായും വരുന്ന സ്വപ്നങ്ങൾ. സ്വപ്നങ്ങളിലെ രണ്ടാമത്തെ ഇനം ശൈത്വാനിയഃ ആണ് - സാത്താനികമായ ദുർവിചാരങ്ങളുടെ (വസ്്വാസ്) പ്രതിഫലനങ്ങൾ. എന്നാൽ, കൂടുതൽ സ്വപ്നങ്ങളെയും ഹുൽമ് മാത്രമായാണ് ഇസ്്ലാം കാണുന്നത്. സാധാരണ ദൈനംദിന സ്വപ്നങ്ങളാണവ.

വ്യഷ്ടിതലത്തിൽ സ്വപ്നങ്ങളെ എങ്ങനെയൊക്കെ വിശദീകരിക്കാമോ, അതുപോലൊക്കെയുള്ള സാധ്യതകൾ സമഷ്ടിതലത്തിൽ മിത്തുകളുടെ പഠനത്തിലും കണ്ടെത്താം. പൊതുവെ സാഹിത്യാദി ആവിഷ്കാരങ്ങളുടെ കാര്യത്തിൽ ഇസ്്ലാം മുന്നോട്ടുവെക്കുന്ന വിശകലന മാനദണ്ഡം തന്നെ സമാനമാണ്. ബിർറ്, ഹറാം, ജാഇസ് എന്നിങ്ങനെ അൽഗസാലി ആവിഷ്കാരങ്ങളെ വർഗീകരിക്കുന്നുണ്ട്. ഇതിൽ ബിർറിനെ ദർശന സ്വപ്നത്തോടും (റുഅ്യാ) ഹറാമിനെ സാത്താനിക സ്വപ്നത്തോടും (ശൈത്വാനിയഃ) ജാഇസിനെ ദൈനംദിന സ്വപ്നത്തോടും (ഹുൽമ്) സമീകരിക്കാം; അത്ര കൃത്യമായല്ലെങ്കിലും. സമാനമായ രീതിയിൽ മിത്തോളജിയിലും നമുക്കൊരു വിഭജന മാനദണ്ഡം സ്വീകരിക്കാൻ പറ്റും. ഒരു സ്വപ്നത്തിന്റെയും യുക്തി അന്വേഷിച്ച് ആരും തല പുകയ്ക്കാറില്ലാത്തതു പോലെത്തന്നെ, മിത്തുകൾ യുക്തിയുടെ മാനദണ്ഡങ്ങൾക്ക് വഴങ്ങണമെന്നില്ല. എന്നാൽ സാമൂഹിക, സാംസ്കാരിക, ചരിത്ര പഠനങ്ങളിൽ അനിവാര്യമായൊരായുധമാണത്.

ചിലപ്പോൾ മിത്തുകൾ ആഴമുള്ള ദർശനങ്ങളെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു. യിൻ-യങ് ദ്വന്ദ്വം ചൈനീസ് ദർശന പദ്ധതികളിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരാധാരമാണ്. വിരുദ്ധങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സംഘർഷങ്ങളെയും സമന്വയത്തെയും സംബന്ധിച്ച പ്രാക്തന ദർശനങ്ങളിൽപ്പെടും യിൻ-യങ് ദ്വന്ദ്വം എന്ന തത്ത്വം. സമാനമായി ഇന്ത്യൻ ഫിലോസഫിയിൽ പ്രകൃതി-പുരുഷൻ എന്ന ദ്വന്ദ്വവും കാണാം. ഈ ദർശനത്തിന്റെ പ്രതീകമാണ് ശിവ-ശക്തി പുരാണങ്ങൾ.

മറ്റു ചിലപ്പോൾ മിത്തുകൾ ചരിത്രഗതിയെ ചിത്രീകരിക്കുന്നു. ദേവാസുര സംഘർഷത്തിന്റെ ആഖ്യാനങ്ങളെപ്പറ്റി അങ്ങനെയൊരു പഠനമുണ്ട്. ഇംഗ്ലീഷിൽ കസിൻ എന്ന് പറയാവുന്ന കുടുംബബന്ധമുള്ളവരാണ് പുരാണത്തിലെ ദേവാസുരന്മാർ. ജ്യേഷ്ഠത്തി, അനുജത്തിമാരുടെ (ദിതി, അദിതി) മക്കൾ. ഇവർ തമ്മിലുള്ള സംഘർഷം ഇറാനിലും മറ്റു മധ്യേഷ്യൻ ആര്യദേശങ്ങളിലും ഉടലെടുത്ത വഴക്കുകളെയാവാം സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. ഈ സംഘട്ടനത്തിൽ പരാജയപ്പെട്ടവരാവാം അവിടെ നിന്ന് ഇന്ത്യയിലേക്ക് കുടിയേറിയത്. അങ്ങനെയെങ്കിൽ ഇന്ത്യൻ ആര്യനാണ് ദേവൻ; അസുരൻ ഇറാനിയൻ ആര്യനും.

ഈ നിരീക്ഷണത്തെ ബലപ്പെടുത്തുന്ന ഒരുപാട് വസ്തുതകളുണ്ട്. ഒന്നാമതായി, സഹോദരിമാരുടെ മക്കൾ എന്ന നിലക്കുള്ള ദേവാസുരന്മാരുടെ ബന്ധം തന്നെ. അതുപോലെ സംസ്കൃത പുരാണങ്ങളിൽ ദേവൻ നായകനും (പ്രോട്ടഗോണിസ്റ്റ്) അസുരൻ പ്രതിനായകനും (ആന്റഗോണിസ്റ്റ്) ആണ്. അതേസമയം സെന്ദ് പുരാണങ്ങളിൽ (ഇറാനിലെ പൗരാണിക ഭാഷ) അസുരനാണ് (അഹുരൻ) പ്രോട്ടഗോണിസ്റ്റ്. ദേവനെ അവ നീചസ്ഥാനത്ത് നിർത്തുന്നു. ദേവാസുരസംഘട്ടന കഥകളുടെ പൊതുവായ ഫോർമാറ്റും ഈ വീക്ഷണത്തെ പിന്തുണക്കുന്നു. മിക്കപ്പോഴും അസുരന്മാരോട് ദേവന്മാർ തോൽക്കുകയാണ് പതിവ്. പിന്നീട് ദൈവങ്ങളുടെ സഹായത്തോടെ അവർ ജയിക്കുകയാണ്. ആ ജയം എന്നത് അവരുടെ അഭിലാഷമാണ്, സ്വപ്നമാണ്.
ഇനിയും ചിലപ്പോൾ മിത്തുകൾ സാമൂഹിക വ്യവസ്ഥയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. ആര്യ നാഗരികതയെ പവിത്രപ്പെടുത്തുകയും വനവാസികളെയും മറ്റും അധമവത്കരിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന പൃഥു, നിഷാദൻ പുരാണവും ജാതിബോധം കൊണ്ട് മലിനപ്പെട്ടിട്ടുള്ള വർണവ്യവസ്ഥയെ താങ്ങിനിർത്തുന്ന പുരാണ കഥകളും ഉദാഹരണമാണ്.

മിത്തിന് മിഥ്യ എന്നർഥമില്ല; വ്യാവഹാരികാർഥത്തിൽ റിയാലിറ്റി എന്നതിന്റെ വിപരീതമായി മിത്ത് എന്ന പദം പൊതുവെ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും. ചുറ്റുപാടുകളെ വിശദീകരിക്കാനുള്ള മനുഷ്യ പരിശ്രമങ്ങളിലും മനുഷ്യന്റെ ജ്ഞാനാന്വേഷണങ്ങളിലും മിത്തോളജിക്ക് വലിയ പ്രാധാന്യമുണ്ടെങ്കിലും മിത്ത് ഒരിക്കലും ശാസ്ത്രമല്ല. ചരിത്രസത്യങ്ങളെ പലപ്പോഴും മിത്തുകൾ പ്രതിഫലിപ്പിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും, ചരിത്രപഠനത്തിൽ അനിവാര്യമായ കരുക്കൾ മിത്തോളജി നൽകുന്നുണ്ടെങ്കിലും മിത്ത് ചരിത്രവുമല്ല. എന്നാൽ മിഥ്യ (delusion) എന്ന് അവഗണിക്കപ്പെടേണ്ടവയുമല്ല മിത്തുകൾ.

* * * *

വേരുറച്ചു പോകുന്ന പാരമ്പര്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും അധികാര വ്യവസ്ഥയുടെ ആയുധങ്ങളായിത്തീർന്നിട്ടുണ്ട്. മിത്തുകളും ഇതിൽപെടും. പുരാവൃത്തങ്ങളുടെയും അവയിലെ ദേവതകളുടെയും പേരിൽ സ്വേച്ഛാധിപത്യം കൈയടക്കി വാണിട്ടുള്ള എത്രയോ ദുരധികാരികൾ ചരിത്രത്തിലുണ്ട്. ഇന്ത്യയിൽ ജാതിവ്യവസ്ഥ അരക്കിട്ടുറപ്പിക്കുന്നതിനും മിത്തുകൾ ഉപയോഗിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യൻ വലതുപക്ഷ ഹിന്ദുത്വ വംശീയത ആരംഭം തൊട്ട് തന്നെ, അപരവിദ്വേഷം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും തങ്ങൾക്കനുരൂപമായ മനസ്സൊരുക്കുന്നതിനും കൂടി ഇവയെ ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ഇപ്രകാരം ഒരു യാഥാസ്ഥിതിക സമ്പ്രദായത്തിന്റെ നിലനിൽപിനുള്ള കരുക്കളായും മിത്തുകൾ പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്, പ്രവർത്തിക്കുന്നുമുണ്ട്. അതാകട്ടെ, മനുഷ്യന്റെ സർഗാത്മകതയുടെ തന്നെ ദുരുപയോഗമാണ്.
എന്തായാലും സംസ്കാരങ്ങളുടെ പ്രകാശനങ്ങൾ എന്ന നിലക്ക് മിത്തുകൾ ഒരു പ്രധാന പഠനവിഷയം തന്നെയാണ്. l

ഇടശ്ശേരിയുടെ കവിതയിൽ (പൂതപ്പാട്ട്) കേരളത്തിലെ സാർവത്രിക നാടൻ വാമൊഴി മിത്തിലെ കഥാപാത്രം അന്യാപദേശത്തിന്റെ രൂപമാർജിക്കുന്നുണ്ട്. മനുഷ്യരുടെ മൃദുല വികാരങ്ങൾക്ക് മുന്നിൽ പൈശാചിക ശക്തികൾ തോറ്റുപോകുന്നതിന്റെ ചിത്രീകരണമാണ് പൂതപ്പാട്ട്. അതായത് അതീവ ബലിഷ്ഠയും ക്രൂരസ്വഭാവിയുമായ ദുർദേവത, മാതൃവാത്സല്യം എന്ന മൃദുലഭാവത്താൽ ബലഹീനയാക്കപ്പെടുന്നു. മറുഭാഗത്ത് അലിവ് എന്നത് സഹജപ്രകൃതമായിട്ടുള്ള, വാത്സല്യത്താൽ സഹജമായിത്തന്നെ 'ദുർബല'മായിട്ടുള്ള മാതൃത്വം'അവിശ്വസനീയ'മാം വിധം ബലവും കരുത്തുമാർജിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ശാന്തിയായും ദയയായും (യാ ദേവി സർവഭൂതേഷു ശാന്തി രൂപേണ സംസ്ഥിതാ/ .. ദയാ രൂപേണ സംസ്ഥിതാ) നമ്മുടെ ഉള്ളിൽ നിലകൊള്ളുന്ന, ഈശ്വരന്റെ സ്ത്രൈണഭാവം തന്നെയാണ് ശക്തിയായും ഭക്തിയായും ശ്രദ്ധയായും (യാ ദേവി സർവഭൂതേഷു ശക്തി രൂപേണ സംസ്ഥിതാ/ .. ഭക്തി രൂപേണ സംസ്ഥിതാ/ … ശ്രദ്ധാ രൂപേണ സംസ്ഥിതാ) പ്രകാശിതമാകുന്നത് എന്നാണല്ലോ സങ്കൽപം. അതു തന്നെയാണ് മാതൃഭാവമായും (… മാതൃ രൂപേണ സംസ്ഥിതാ) വർത്തിക്കുന്നത്. മാതൃത്വത്തിന്റെ മൃദുലതയും ആർദ്രതയും കാരിരുമ്പിനെക്കാൾ കഠിനതയുള്ള രക്ഷാകേന്ദ്രമായി മാറുന്നു പൂതപ്പാട്ടിൽ.

സങ്കീർണമായ ജീവിതത്തിലെ ചില തത്ത്വങ്ങളെ ഉദാത്തമായി ആവിഷ്കരിക്കുന്നതിനു വേണ്ടി വാമൊഴിയായി നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു മിത്തിനെ കരുവാക്കുകയാണ് ഇവിടെ. മിത്തുകളുടെ തത്ത്വശാസ്ത്രപരവും സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരവുമായ ഇടവും പ്രസക്തിയും അറിയുന്നതിന് പൂതപ്പാട്ട് നല്ലൊരുദാഹരണമാണ്. നങ്ങേലി എന്ന മാതാവിന്റെ സംരക്ഷണത്തിനും പൂതത്തിന്റെ കൈയേറ്റത്തിനും അധിനിവേശത്തിന്റെയും ചെറുത്തുനിൽപിന്റെയും ഭാവം പകർന്നാൽ അതിന്റെ സാമൂഹിക - രാഷ്ട്രീയ പ്രസക്തി വർധിക്കുന്നു. വിളവിന് മേൽ ജന്മിത്വത്തിന്റെ കടന്നുകയറ്റമായി പൂതത്തിന്റെ അപഹരണത്തെ വ്യാഖ്യാനിച്ചാൽ, അതൊരു പോരാട്ട കവിതയായും മാറുന്നു. 'പെറ്റവയറ്റിനെ വഞ്ചിക്കുന്നൊരു പൊട്ടപ്പൂതമിതെന്ന്' കയർക്കുമ്പോൾ അമ്മ രൗദ്രഭാവമാർജിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും പൊതുവെ അമ്മയുടെ പ്രതിരോധം സഹനസമരത്തിലധിഷ്ഠിതമാണ്. തെച്ചിക്കോല് പറിച്ചും ചേലൊട് മന്ത്രം ജപിച്ചും മറ്റോരുണ്ണിയെ നിർമിക്കുമ്പോൾ പൂതത്തിന്റെ കൈയേറ്റം വഞ്ചനാത്മകവും ആയിത്തീരുന്നു.
മിത്തിക ഭാവനയിൽനിന്ന് മനുഷ്യ ഭാവങ്ങളിലേക്ക് കീറിയ ചാലുകളാണ് ഇടശ്ശേരി ഗോവിന്ദൻ നായരുടെ ഈ കവിത എന്നതിനാലാണ് മിത്തുകളെക്കുറിച്ച പഠനത്തിന്റെ തുടക്കമായി ഇത്രയും പറഞ്ഞത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പല രചനകളും കേവലം കഥാകഥന കൗതുകം എന്നത് വിട്ട്, സാമൂഹികമായ പ്രതികരണങ്ങൾ കൂടിയാകുന്നുണ്ടെന്നിരിക്കെ വിശേഷിച്ചും. കാവിലെപ്പാട്ട്, ബുദ്ധനും ഞാനും നരിയും, പൊട്ടി പുറത്ത് ശീവോതി അകത്ത് തുടങ്ങിയ ഇടശ്ശേരിക്കവിതകളും സാമൂഹികമായ പ്രതിരോധത്തിന് മിത്തുകളെ ആയുധമാക്കുന്നുണ്ട്.

******

സൗന്ദര്യാത്മകം എന്നതോടൊപ്പം തത്ത്വശാസ്ത്രപരവും സാമൂഹിക ശാസ്ത്രപരവുമായ, മിത്തുകളുടെ ഇടത്തെയും പ്രസക്തിയെയും പ്രകാശിപ്പിക്കുന്ന പ്രധാനപ്പെട്ടൊരുദാഹരണമായാണ് പൂതപ്പാട്ടിനെ നാം എടുത്തത്. മിത്തുകൾക്ക് സാമാന്യേന ചില ലക്ഷണങ്ങൾ കൽപിക്കപ്പെടാറുണ്ട്.
പ്രതീകാത്മകമായ ഉള്ളടക്കം പേറുന്നവയായിരിക്കും പൊതുവെ മിത്തുകൾ. അതായത് അവയുടെ പ്രമേയങ്ങൾ (themes), കഥാതന്തുക്കൾ (threads), ഇതിവൃത്തങ്ങൾ (plots) എന്നിവ പലതരം വായനകളെ സാധ്യമാക്കുന്നു. അവയുടെ സ്വഭാവമാകട്ടെ അന്യാപദേശങ്ങളുടെയോ (allegories) രൂപകങ്ങളുടെയോ (metaphors) നീതിസാര കഥകളുടെയോ (parables) ഘടനയിലുമായിരിക്കും. മിത്തുകളുടെ ലക്ഷണമായി പൊതുവേ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെടാറുള്ള മറ്റൊരു കാര്യം അവയുടെ അജ്ഞാതമോ അവ്യക്തമോ ആയ ഉറവിടമാണ്. പരമ്പരാഗതമായി കൈമാറപ്പെടുന്നു എന്നതും ചേർത്ത് പറയാറുണ്ട്. എന്നാൽ, ഇതൊന്നും എല്ലാറ്റിലും അത്ര കൃത്യമായി ചേരണമെന്നില്ല.
മതപരമായ മാനമോ ഉള്ളടക്കമോ ഉണ്ടായിരിക്കുമെന്നതാണ് മൂന്നാമതായി ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെടാറുള്ള ലക്ഷണം. ഇതും എല്ലാറ്റിലും അത്ര കൃത്യമായി ചേരുന്ന ഒരു സ്വഭാവമാകണമെന്നൊന്നുമില്ല. ഒരു ആഖ്യാനത്തിനെ മിത്ത് എന്നടയാളപ്പെടുത്താൻ മതാത്മകമാനം നിർബന്ധമൊന്നുമല്ല.

പൊതുവെ, പ്രാചീനമായ ആവിഷ്കാരങ്ങളെ സമൂഹത്തിന്റെ വിശ്വാസവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കൽ അനിവാര്യമൊന്നുമല്ല. ഗുഹാഭിത്തികളിലെ ചിത്രങ്ങളും മണ്ണിൽ ആഴത്തിൽ പുതഞ്ഞുകിടക്കുന്ന ശിൽപങ്ങളും മുദ്രകളുമൊക്കെ പ്രാചീന മനുഷ്യന്റെ ആവിഷ്കാരസിദ്ധിയെയും സർഗാത്മകതയെയുമാണ് പ്രഥമമായി അടയാളപ്പെടുത്തുന്നത്. എന്നാൽ ചരിത്രം, പുരാവസ്തു ജ്ഞാനം, നരവർഗ പഠനം തുടങ്ങിയവയുടെ ആധികാരിക നിരീക്ഷണങ്ങൾ വളരെപ്പെട്ടെന്ന് അവയെ മതപരം എന്ന് നിരീക്ഷിക്കുന്നു. മതപരം ആയേക്കാം എന്നല്ലാതെ, അങ്ങനെയൊരു മുൻവിധി ശരിയാണെന്ന് തോന്നുന്നില്ല.

പ്രഥമമായി അവയെല്ലാം മനുഷ്യരുടെ സർഗാത്മക ആവിഷ്കാരങ്ങളാകുന്നു. പലപ്പോഴും അവയിലെ കഥാപാത്രങ്ങൾ പിൽക്കാലത്താണ് ദൈവങ്ങളായി അവരോധിക്കപ്പെടുന്നത്. ഇന്ത്യൻ പുരാവൃത്തങ്ങൾക്കും ബാധകമാണ് ഇക്കാര്യം.

മിത്ത് എന്ന് കാറ്റഗറൈസ് ചെയ്യാവുന്ന ഭാവനകൾ മതഘടനകൾക്ക് പുറത്തും വികസിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഭാവിലോകത്തെക്കുറിച്ച സങ്കൽപങ്ങളാണ് അവയിൽ പലതും. ഫ്യൂച്ചറിസ്റ്റിക് മിത്തുകൾ എന്ന് പറയാം. യുഗാന്ത വിശ്വാസങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട (eschatological -Eschatos എന്ന ഗ്രീക്ക് പദത്തിന് last എന്നർഥം) മതഭാവനകളും ഫ്യൂച്ചറിസ്റ്റിക് എന്ന കാറ്റഗറിയിൽ വരും. തോമസ് മൂറിന്റെ 'ഉട്ടോപ്യ' ഇതിൽപെട്ടതാണ്. മിത്തിനെ മിഥ്യ എന്ന് തെറ്റായി വായിക്കുന്നതു പോലെത്തന്നെ, തികച്ചും അപ്രായോഗികമായത് എന്ന അർഥത്തിൽ ഉട്ടോപ്യയെ തെറ്റായി വായിക്കാറുണ്ട്. യഥാർഥത്തിൽ, നിലവിലില്ലാത്തതും എന്നാൽ ഉണ്ടാകേണ്ടതും എന്ന് വിഭാവനം ചെയ്യപ്പെടുന്ന ഒരവസ്ഥയാണ് ഉട്ടോപ്യ.

ഈ അർഥത്തിൽ തോമസ് മൂറിന്റെ സങ്കൽപം തൊട്ട് മാർക്സിസം വിഭാവനം ചെയ്യുന്ന, സ്റ്റേറ്റ് ഇല്ലാതാകൽ വരെയുള്ളതൊക്കെയും ഫ്യൂചറിസ്റ്റിക് മിത്തുകളാണ്. ഈ വിഭാവനകൾക്ക് എസ്കറ്റോളജിക്കൽ പ്രകൃതവുമുണ്ട്.

മതപരമായ മാനങ്ങൾ ആരോപിക്കാമെങ്കിലും irreligious ആയി പരിഗണിക്കപ്പെടുന്നവയാണ് പ്ലേറ്റോയുടെ മിത്തുകൾ. സ്റ്റോറി ഓഫ് ഗൈജിസ്, മിത്ത് ഓഫ് ഫയെതൻ, മെറ്റഫർ ഓഫ് ദ കേവ്, ഡോറിയൻ തുടങ്ങിയ ഒട്ടേറെ മിത്തുകൾ പ്ലേറ്റോയുടെ 'ഡയലോഗ്സി'ലും 'റിപ്പബ്ലിക്കി'ലുമൊക്കെ കാണാം. എത്തിക്സിനെക്കുറിച്ച ചിന്തകൾ വിശദീകരിക്കുന്നതിനുള്ള രൂപകങ്ങളായിരുന്നു പ്ലേറ്റോക്ക് തന്റെ മിത്തുകൾ.

ആധികാരികവും വസ്തുതാപരവുമായ ഒരു വിവരണമായി സ്വയം അവതരിപ്പിക്കുന്നവയാണ് മിത്തുകൾ. മിത്തുകളുടെ അടുത്ത ലക്ഷണം അതാണ്. സ്വയം തെളിയിക്കുന്നതിലൂടെയല്ല മറിച്ച്, സ്വയം അവതരിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെത്തന്നെ മിത്തുകൾക്ക് ആധികാരികത ലഭിക്കുന്നു.

******

മനുഷ്യ ജ്ഞാനത്തിന്റെയും ധിഷണയുടെയും വികാസത്തിന്റെ ചരിത്രത്തെ നമുക്ക് ഇപ്രകാരം അടയാളപ്പെടുത്താമെന്ന് തോന്നുന്നു: മിത്തോസ് (Mythos)-> ലോഗോസ് (Logos)-> സിയോ (Scio). ചരിത്രത്തിൽ വളരെ പ്രാധാന്യമുള്ള ആശയങ്ങളാണ് മൂന്നും. ഇതിൽ മിത്തോസിന്റെ ആവിഷ്കാര രൂപമാണ് മിത്ത് എന്ന് പറയാം. ഭാവനകളെയും ആഖ്യാനങ്ങളെയുമാണ് മിത്തോസ് അർഥമാക്കുന്നതെങ്കിൽ, ലോഗോസ് അടയാളപ്പെടുത്തുന്നത് ഹേതു, യുക്തി എന്നിവയെയാണ്. അറിയുക എന്നാണ് സിയോയുടെ അർഥം.

അതായത്, മിത്തോസ് മിത്തിനെയും ലോഗോസ് തത്ത്വചിന്തയെയും സിയോ ശാസ്ത്രത്തെയും സൂചിപ്പിക്കുന്നു. Traditional Story എന്ന അർഥത്തിൽ മിത്ത് എന്ന പദം ഇംഗ്ലീഷിൽ ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങിയത് പത്തൊമ്പതാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽക്കാണ്. പ്രകൃതിപരമോ സാമൂഹികമോ ആയ ഒരു പ്രതിഭാസത്തെ പ്രകൃത്യതീത ശക്തികളുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ട് പരമ്പരാഗതമായി പറഞ്ഞുപോരുന്ന കഥകളെ സൂചിപ്പിക്കുന്നതായിരുന്നു പ്രധാനമായും ഈ വാക്ക്. തെളിവുകളെ ആശ്രയിക്കാത്ത 'അറിവാ'ണ് മിത്തോസ്. അത് ഭാവനയെയാണ് ആശ്രയിക്കുന്നത്, അതിലാണ് നിലകൊള്ളുന്നതും. ലോഗോസ് ആണെങ്കിൽ താർക്കികവും (argumental) യുക്തിപരവും (logical) ഹേതുപരവുമായ (rational) തെളിവുകളെ ആശ്രയിക്കുന്നു. സിയോ ആകട്ടെ, വസ്തുനിഷ്ഠവും ഭൗതികവുമായ തെളിവുകളിന്മേലാണ് നിലനിൽക്കുന്നത്.

പ്രകൃതിയെ, എന്നും മനുഷ്യനെ വിസ്മയിപ്പിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന അതിലെ പ്രതിഭാസങ്ങളെ നിർധാരണം ചെയ്യാനുള്ള പരിശ്രമങ്ങളുടെ ചരിത്രമാണത്. പ്രതിഭാസങ്ങളെപ്പോലെത്തന്നെ ആ വിശകലന ചരിത്രവും വിസ്മയകരമാണ്. അതിന്റെ ആദിമ ദശയിൽ മനുഷ്യൻ പ്രകൃതിയെയും ഭൂമിയെയും ജീവനെയും ജീവിതത്തെയുമെല്ലാം വരകളിൽ ആവാഹിക്കാൻ ശ്രമിക്കുകയും കഥകൾ കൊണ്ട് വിശദീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. കഥകൾ വാമൊഴിയിൽ നിലനിൽക്കുകയും പരമ്പരാഗതമായി വിനിമയം ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്തു. മിത്തിന്റെ ഉൽപത്തി ഇതാണ്. പ്രതിഭാസങ്ങളെ ഭാവനയിലൂടെ വിശ്ലേഷണം ചെയ്യുന്ന ഈ പ്രക്രിയയിൽതന്നെയാണ് കലയുടെയും സാഹിത്യത്തിന്റെയും കൂടി ഉത്ഭവം.

******

പ്രധാനമായും ഈതിയോളജിയുമായി (ഉൽപത്തി, പ്രതിഭാസങ്ങളുടെ കാരണങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ സംബന്ധിച്ച അറിവുകൾ) ബന്ധപ്പെട്ട ചിന്തകളാവണം പ്രാക്തനമായ ഭാവനകളിലേക്കും അതുവഴി മിത്തുകളിലേക്കും സഞ്ചരിച്ചത്. പ്രളയത്തെയും സൃഷ്ടിയെയും കുറിച്ച ഇന്ത്യൻ മിത്തോളജിക്കൽ വിഭാവനങ്ങൾ അതിൽപെട്ടതാണ്.

പ്രകടമായ ഉദാഹരണം നോർഡിക് മിത്തുകളാണ്. ഋതുപ്പകർച്ചകളെ വിശദീകരിക്കുന്നവയാണ് തോറിന്റെ ചുറ്റികയുടെയും അപഹരിക്കപ്പെടുന്ന ഫ്രെയ്ജയുടെയും ഐതിഹ്യങ്ങൾ. സ്കാൻഡിനേവിയൻ രാജ്യങ്ങളിലെ ആദിമ നിവാസികളായ വൈക്കിങ്ങുകൾ വിശ്വത്തെ പ്രധാനമായും മൂന്ന് ലോകങ്ങളായി സങ്കൽപ്പിച്ചു. തങ്ങൾ ജീവിക്കുന്ന ലോകം മിഡ്ഗാഡ് ആണ്. കേന്ദ്രത്തിൽ ദേവന്മാരുടെ ലോകം അഥവാ അസ്ഗാഡ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. പുറത്ത് ദുഷ്ടശക്തികളുടെ ലോകവും. ഇതിനെ അട്ഗാഡ് എന്നും വിളിക്കാം.

ഉർവരദേവതയായ ഫ്രെയ്ജയാണ് മിഡ്ഗാഡിലെ വസന്തം. വൈക്കിങ്ങുകളെ തോൽപിക്കാൻ വേണ്ടി ദുഷ്ടശക്തികൾ ഫ്രെയ്ജയെ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകും. അതോടെ വിളവുകളില്ലാതാവും. അപ്പോൾ ദേവന്മാർ രംഗത്തിറങ്ങും. അവരുടെ തലവനായ തോർ തന്റെ ചുറ്റികകൊണ്ട് ദുഷ്ടശക്തികളെ നിഗ്രഹിച്ച് ഫ്രെയ്ജയെ മോചിപ്പിക്കും. അങ്ങനെ മഴ പെയ്യുകയും വസന്തം തിരിച്ചുവരികയും ചെയ്യും.

തോർ ചുറ്റികയുടെ സ്ഥാനത്ത് ഇന്ത്യൻ മിത്തോളജിയിലുള്ളത് ഇന്ദ്രന്റെ വജ്രായുധമാണ്. ദേവേന്ദ്രൻ വജ്രായുധം വീശുമ്പോഴത്രേ ഇടിമിന്നലുകളും മഴയുമുണ്ടാകുന്നത്.
ഋതുഭേദങ്ങളെ, പ്രത്യേകിച്ച് വേനലിന്റെയും വസന്തത്തിന്റെയും ആവർത്തനത്തെ കാൽപനികമായി വിശദീകരിക്കുന്നതാണിത്. പ്രകൃതിയിലുണ്ടാകുന്ന പുഷ്കലതയെയും വരൾച്ചകളെയും മനസ്സിലാക്കാനുള്ള പരിശ്രമം. ഒപ്പം നന്മതിന്മകളുടെ സംഘർഷത്തെയും ഇത് വിശദീകരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. കാൽപനികമായ ആവിഷ്കാരങ്ങളാണിവ. സാഹിതീയമായ ഇത്തരം ആഖ്യാനങ്ങൾക്ക് പിൽക്കാലത്ത് ദൃശ്യവും ശ്രാവ്യവുമായ ആവിഷ്കാരങ്ങളുണ്ടായിട്ടുണ്ടാകാം. മിത്തിക കഥാപാത്രങ്ങൾ ദൈവങ്ങളാകുന്ന മുറക്ക് ആവിഷ്കാരങ്ങൾ വിഗ്രഹങ്ങളായും അനുഷ്ഠാന കലകളായും മാറിയിട്ടുണ്ടാവാം. സ്വാഭാവികമായും അതിൽ നിന്ന് മന്ത്രവാദവും ഉദ്ഭവിച്ചിട്ടുണ്ടാവണം.

പിന്നീട് അനുഭവത്തിന്റെയും യുക്തിയുടെയും അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള ചിന്തയുടെ ലോകത്തിലേക്കുള്ള പരിവർത്തനം അഥവാ തത്ത്വചിന്തയിലേക്കുള്ള പുരോഗമനമുണ്ടായി. നൈസർഗികതയുടെ തത്ത്വചിന്തകന്മാരായി അറിയപ്പെട്ടവരായിരുന്നു തെയിൽസും പൈതഗോറസും മറ്റുമൊക്കെ. പിന്നെ സോഫിസ്റ്റുകളുടെ കാലമായപ്പോഴേക്കും ചിന്ത സാമൂഹിക തലത്തിലേക്ക് വികസിച്ചു. സോക്രട്ടീസും പ്ലേറ്റോയും മറ്റും സമൂഹങ്ങളെപ്പറ്റി, വൃക്തിയും സമൂഹവും തമ്മിലുള്ള ആദാന പ്രദാനങ്ങളെയും ബന്ധങ്ങളെയും പറ്റി സംസാരിച്ചു തുടങ്ങി.
ഇതോടെ ഈതിയോളജിക്കൽ ആവിഷ്കാരങ്ങളിൽ നിന്ന് വിട്ട് കല കൂടുതൽ സങ്കീർണമായ ജീവിതത്തെ അഭിമുഖീകരിച്ചു തുടങ്ങി. കല അങ്ങനെയൊരു തലത്തിലേക്ക് വികസിച്ചുവെങ്കിലും പ്രാക്തന മിത്തുകളിൽനിന്ന് രൂപംകൊണ്ട അനുഷ്ഠാനങ്ങളും മന്ത്രവാദവും ദൈവരൂപങ്ങളുമൊക്കെ അതുപോലെ നിലനിന്നു. പുതിയ ആവിഷ്കാരങ്ങൾ പുതിയ മിത്തുകളായിത്തീർന്നു. ആ പുരാവൃത്തങ്ങളാകട്ടെ, കൂടുതൽ ചരിത്ര ബന്ധിതവുമായിരുന്നു.
കൂടുതൽ നിരീക്ഷണാധിഷ്ഠിതമായ, വസ്തുനിഷ്ഠതയിൽ ഊന്നുന്ന ജ്ഞാനത്തിലേക്ക് കടന്നതോടെ, ഭൗതിക പ്രതിഭാസങ്ങളെ വിശദീകരിക്കേണ്ട ചുമതല ശാസ്ത്രം ഏറ്റെടുത്തു. അതോടെ, ജീവിതവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മറ്റു സങ്കീർണതകളിലേക്ക് സഞ്ചരിച്ചു തത്ത്വചിന്ത. അങ്ങനെ സാഹിത്യത്തിനും സയൻസിനും ദർശനങ്ങളുണ്ടായി.

******

നമ്മുടെ മനസ്സിൽ ഉറങ്ങിക്കിടക്കുന്ന വംശസ്മൃതികളാണ് മിത്തുകൾ. സംസ്കാരങ്ങളെ ജാഗ്രത്താക്കുന്ന പ്രാക്തന മാതൃകകളാണവ. ആ നിലക്കാണ് അത് ചരിത്രാന്വേഷണത്തിന്റെയും കരുവായി മാറുന്നത്.

മിത്തുകളെ സ്വപ്നങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തി ചില വിശകലനങ്ങളുണ്ട്. വ്യക്തിയുടെ ആഗ്രഹങ്ങളുടെയും ഉത്കണ്ഠകളുടെയും പ്രതിഫലനമാണ് സ്വപ്നം. സ്വപ്നം അബോധമനസ്സിനെ (unconscious mind) പ്രകാശിപ്പിക്കുന്നുവെന്ന് സിഗ്മണ്ട് ഫ്രോയ്ഡ് സിദ്ധാന്തിച്ചു. പൂർത്തീകരിക്കാൻ പറ്റാത്ത അഭിലാഷങ്ങളുടെ പ്രതിഫലനമാണ് ഫ്രോയ്ഡിന് സ്വപ്നങ്ങൾ. ഒരാളുടെ മനസ്സിനെയും വിചാരങ്ങളെയും പിരിമുറുക്കങ്ങളെയും വിശ്ലേഷണം ചെയ്യുന്നതിൽ പ്രധാന ടൂളാണ് സ്വപ്നം. ന്യൂറോ സയൻസിന്റെയും ന്യൂറോ ഫിസിയോളജിയുടെയും പഠനത്തിലും സ്വപ്നം സുപ്രധാനമായ ടൂളാണ്.

സ്വപ്നം വ്യക്തിയുടെ അഭിലാഷങ്ങളെയും ഉദ്വേഗങ്ങളെയും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതിന് സമാന്തരമായി സമൂഹത്തിന്റെ ആഗ്രഹങ്ങളുടെയും ഉത്കണ്ഠകളുടെയും പ്രതിഫലനമാണ് മിത്തുകൾ.

മനുഷ്യനെ, വിശേഷിച്ചും മനുഷ്യമനസ്സിനെ സംബന്ധിച്ച പഠനത്തിൽ സ്വപ്നത്തിന് ഇത്രയേറെ പ്രാധാന്യമുണ്ടായിട്ടും ഒരു സ്വപ്നത്തിന്റെയും യുക്തി അന്വേഷിച്ച് ആരും തല പുകയ്ക്കാറില്ല. വ്യഷ്ട്യനുഭവങ്ങളാണ് (subjective experiences) സ്വപ്നത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കമെങ്കിൽ സമഷ്ട്യനുഭവങ്ങൾ (collective experiences) മിത്തുകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. സ്വപ്നം വ്യഷ്ടിയുടെ ജീവിതത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നത് എങ്ങനെയൊക്കെയാണോ സമാനമായി സമഷ്ടിയുടെ ജീവിതത്തിൽ മിത്തും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ആന്തരികാനുഭൂതികളുടെ ഭാവാവിഷ്കാരം എന്ന് ഉപനിഷത്തുകൾ സ്വപ്നങ്ങളെ വിളിക്കുന്നുണ്ട്.

സ്വപ്നങ്ങൾക്ക് മൂന്ന് ഭാവങ്ങളുള്ളതായി ഇസ്്ലാമിക ദാർശനികർ വിശദീകരിക്കുന്നു. അതിൽ 'അർറുഅ്യാ' എന്നതിനെ ദർശനം എന്ന് വിവർത്തനം ചെയ്യാം - ആഴവും കാമ്പുമുള്ള സ്വപ്നങ്ങൾ. പ്രവാചകന്മാർക്ക് വഹ്്യ് ആയും വിശ്വാസികൾക്ക് ഇൽഹാം ആയും രാജാക്കന്മാർക്ക് മുന്നറിയിപ്പുകളായും വരുന്ന സ്വപ്നങ്ങൾ. സ്വപ്നങ്ങളിലെ രണ്ടാമത്തെ ഇനം ശൈത്വാനിയഃ ആണ് - സാത്താനികമായ ദുർവിചാരങ്ങളുടെ (വസ്്വാസ്) പ്രതിഫലനങ്ങൾ. എന്നാൽ, കൂടുതൽ സ്വപ്നങ്ങളെയും ഹുൽമ് മാത്രമായാണ് ഇസ്്ലാം കാണുന്നത്. സാധാരണ ദൈനംദിന സ്വപ്നങ്ങളാണവ.

വ്യഷ്ടിതലത്തിൽ സ്വപ്നങ്ങളെ എങ്ങനെയൊക്കെ വിശദീകരിക്കാമോ, അതുപോലൊക്കെയുള്ള സാധ്യതകൾ സമഷ്ടിതലത്തിൽ മിത്തുകളുടെ പഠനത്തിലും കണ്ടെത്താം. പൊതുവെ സാഹിത്യാദി ആവിഷ്കാരങ്ങളുടെ കാര്യത്തിൽ ഇസ്്ലാം മുന്നോട്ടുവെക്കുന്ന വിശകലന മാനദണ്ഡം തന്നെ സമാനമാണ്. ബിർറ്, ഹറാം, ജാഇസ് എന്നിങ്ങനെ അൽഗസാലി ആവിഷ്കാരങ്ങളെ വർഗീകരിക്കുന്നുണ്ട്. ഇതിൽ ബിർറിനെ ദർശന സ്വപ്നത്തോടും (റുഅ്യാ) ഹറാമിനെ സാത്താനിക സ്വപ്നത്തോടും (ശൈത്വാനിയഃ) ജാഇസിനെ ദൈനംദിന സ്വപ്നത്തോടും (ഹുൽമ്) സമീകരിക്കാം; അത്ര കൃത്യമായല്ലെങ്കിലും. സമാനമായ രീതിയിൽ മിത്തോളജിയിലും നമുക്കൊരു വിഭജന മാനദണ്ഡം സ്വീകരിക്കാൻ പറ്റും. ഒരു സ്വപ്നത്തിന്റെയും യുക്തി അന്വേഷിച്ച് ആരും തല പുകയ്ക്കാറില്ലാത്തതു പോലെത്തന്നെ, മിത്തുകൾ യുക്തിയുടെ മാനദണ്ഡങ്ങൾക്ക് വഴങ്ങണമെന്നില്ല. എന്നാൽ സാമൂഹിക, സാംസ്കാരിക, ചരിത്ര പഠനങ്ങളിൽ അനിവാര്യമായൊരായുധമാണത്.

ചിലപ്പോൾ മിത്തുകൾ ആഴമുള്ള ദർശനങ്ങളെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു. യിൻ-യങ് ദ്വന്ദ്വം ചൈനീസ് ദർശന പദ്ധതികളിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരാധാരമാണ്. വിരുദ്ധങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സംഘർഷങ്ങളെയും സമന്വയത്തെയും സംബന്ധിച്ച പ്രാക്തന ദർശനങ്ങളിൽപ്പെടും യിൻ-യങ് ദ്വന്ദ്വം എന്ന തത്ത്വം. സമാനമായി ഇന്ത്യൻ ഫിലോസഫിയിൽ പ്രകൃതി-പുരുഷൻ എന്ന ദ്വന്ദ്വവും കാണാം. ഈ ദർശനത്തിന്റെ പ്രതീകമാണ് ശിവ-ശക്തി പുരാണങ്ങൾ.

മറ്റു ചിലപ്പോൾ മിത്തുകൾ ചരിത്രഗതിയെ ചിത്രീകരിക്കുന്നു. ദേവാസുര സംഘർഷത്തിന്റെ ആഖ്യാനങ്ങളെപ്പറ്റി അങ്ങനെയൊരു പഠനമുണ്ട്. ഇംഗ്ലീഷിൽ കസിൻ എന്ന് പറയാവുന്ന കുടുംബബന്ധമുള്ളവരാണ് പുരാണത്തിലെ ദേവാസുരന്മാർ. ജ്യേഷ്ഠത്തി, അനുജത്തിമാരുടെ (ദിതി, അദിതി) മക്കൾ. ഇവർ തമ്മിലുള്ള സംഘർഷം ഇറാനിലും മറ്റു മധ്യേഷ്യൻ ആര്യദേശങ്ങളിലും ഉടലെടുത്ത വഴക്കുകളെയാവാം സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. ഈ സംഘട്ടനത്തിൽ പരാജയപ്പെട്ടവരാവാം അവിടെ നിന്ന് ഇന്ത്യയിലേക്ക് കുടിയേറിയത്. അങ്ങനെയെങ്കിൽ ഇന്ത്യൻ ആര്യനാണ് ദേവൻ; അസുരൻ ഇറാനിയൻ ആര്യനും.

ഈ നിരീക്ഷണത്തെ ബലപ്പെടുത്തുന്ന ഒരുപാട് വസ്തുതകളുണ്ട്. ഒന്നാമതായി, സഹോദരിമാരുടെ മക്കൾ എന്ന നിലക്കുള്ള ദേവാസുരന്മാരുടെ ബന്ധം തന്നെ. അതുപോലെ സംസ്കൃത പുരാണങ്ങളിൽ ദേവൻ നായകനും (പ്രോട്ടഗോണിസ്റ്റ്) അസുരൻ പ്രതിനായകനും (ആന്റഗോണിസ്റ്റ്) ആണ്. അതേസമയം സെന്ദ് പുരാണങ്ങളിൽ (ഇറാനിലെ പൗരാണിക ഭാഷ) അസുരനാണ് (അഹുരൻ) പ്രോട്ടഗോണിസ്റ്റ്. ദേവനെ അവ നീചസ്ഥാനത്ത് നിർത്തുന്നു. ദേവാസുരസംഘട്ടന കഥകളുടെ പൊതുവായ ഫോർമാറ്റും ഈ വീക്ഷണത്തെ പിന്തുണക്കുന്നു. മിക്കപ്പോഴും അസുരന്മാരോട് ദേവന്മാർ തോൽക്കുകയാണ് പതിവ്. പിന്നീട് ദൈവങ്ങളുടെ സഹായത്തോടെ അവർ ജയിക്കുകയാണ്. ആ ജയം എന്നത് അവരുടെ അഭിലാഷമാണ്, സ്വപ്നമാണ്.
ഇനിയും ചിലപ്പോൾ മിത്തുകൾ സാമൂഹിക വ്യവസ്ഥയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. ആര്യ നാഗരികതയെ പവിത്രപ്പെടുത്തുകയും വനവാസികളെയും മറ്റും അധമവത്കരിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന പൃഥു, നിഷാദൻ പുരാണവും ജാതിബോധം കൊണ്ട് മലിനപ്പെട്ടിട്ടുള്ള വർണവ്യവസ്ഥയെ താങ്ങിനിർത്തുന്ന പുരാണ കഥകളും ഉദാഹരണമാണ്.

മിത്തിന് മിഥ്യ എന്നർഥമില്ല; വ്യാവഹാരികാർഥത്തിൽ റിയാലിറ്റി എന്നതിന്റെ വിപരീതമായി മിത്ത് എന്ന പദം പൊതുവെ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും. ചുറ്റുപാടുകളെ വിശദീകരിക്കാനുള്ള മനുഷ്യ പരിശ്രമങ്ങളിലും മനുഷ്യന്റെ ജ്ഞാനാന്വേഷണങ്ങളിലും മിത്തോളജിക്ക് വലിയ പ്രാധാന്യമുണ്ടെങ്കിലും മിത്ത് ഒരിക്കലും ശാസ്ത്രമല്ല. ചരിത്രസത്യങ്ങളെ പലപ്പോഴും മിത്തുകൾ പ്രതിഫലിപ്പിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും, ചരിത്രപഠനത്തിൽ അനിവാര്യമായ കരുക്കൾ മിത്തോളജി നൽകുന്നുണ്ടെങ്കിലും മിത്ത് ചരിത്രവുമല്ല. എന്നാൽ മിഥ്യ (delusion) എന്ന് അവഗണിക്കപ്പെടേണ്ടവയുമല്ല മിത്തുകൾ.

******

വേരുറച്ചു പോകുന്ന പാരമ്പര്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും അധികാര വ്യവസ്ഥയുടെ ആയുധങ്ങളായിത്തീർന്നിട്ടുണ്ട്. മിത്തുകളും ഇതിൽപെടും. പുരാവൃത്തങ്ങളുടെയും അവയിലെ ദേവതകളുടെയും പേരിൽ സ്വേച്ഛാധിപത്യം കൈയടക്കി വാണിട്ടുള്ള എത്രയോ ദുരധികാരികൾ ചരിത്രത്തിലുണ്ട്. ഇന്ത്യയിൽ ജാതിവ്യവസ്ഥ അരക്കിട്ടുറപ്പിക്കുന്നതിനും മിത്തുകൾ ഉപയോഗിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യൻ വലതുപക്ഷ ഹിന്ദുത്വ വംശീയത ആരംഭം തൊട്ട് തന്നെ, അപരവിദ്വേഷം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും തങ്ങൾക്കനുരൂപമായ മനസ്സൊരുക്കുന്നതിനും കൂടി ഇവയെ ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ഇപ്രകാരം ഒരു യാഥാസ്ഥിതിക സമ്പ്രദായത്തിന്റെ നിലനിൽപിനുള്ള കരുക്കളായും മിത്തുകൾ പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്, പ്രവർത്തിക്കുന്നുമുണ്ട്. അതാകട്ടെ, മനുഷ്യന്റെ സർഗാത്മകതയുടെ തന്നെ ദുരുപയോഗമാണ്.

എന്തായാലും സംസ്കാരങ്ങളുടെ പ്രകാശനങ്ങൾ എന്ന നിലക്ക് മിത്തുകൾ ഒരു പ്രധാന പഠനവിഷയം തന്നെയാണ്. l

ഇടശ്ശേരിയുടെ കവിതയിൽ (പൂതപ്പാട്ട്) കേരളത്തിലെ സാർവത്രിക നാടൻ വാമൊഴി മിത്തിലെ കഥാപാത്രം അന്യാപദേശത്തിന്റെ രൂപമാർജിക്കുന്നുണ്ട്. മനുഷ്യരുടെ മൃദുല വികാരങ്ങൾക്ക് മുന്നിൽ പൈശാചിക ശക്തികൾ തോറ്റുപോകുന്നതിന്റെ ചിത്രീകരണമാണ് പൂതപ്പാട്ട്. അതായത് അതീവ ബലിഷ്ഠയും ക്രൂരസ്വഭാവിയുമായ ദുർദേവത, മാതൃവാത്സല്യം എന്ന മൃദുലഭാവത്താൽ ബലഹീനയാക്കപ്പെടുന്നു. മറുഭാഗത്ത് അലിവ് എന്നത് സഹജപ്രകൃതമായിട്ടുള്ള, വാത്സല്യത്താൽ സഹജമായിത്തന്നെ 'ദുർബല'മായിട്ടുള്ള മാതൃത്വം'അവിശ്വസനീയ'മാം വിധം ബലവും കരുത്തുമാർജിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ശാന്തിയായും ദയയായും (യാ ദേവി സർവഭൂതേഷു ശാന്തി രൂപേണ സംസ്ഥിതാ/ .. ദയാ രൂപേണ സംസ്ഥിതാ) നമ്മുടെ ഉള്ളിൽ നിലകൊള്ളുന്ന, ഈശ്വരന്റെ സ്ത്രൈണഭാവം തന്നെയാണ് ശക്തിയായും ഭക്തിയായും ശ്രദ്ധയായും (യാ ദേവി സർവഭൂതേഷു ശക്തി രൂപേണ സംസ്ഥിതാ/ .. ഭക്തി രൂപേണ സംസ്ഥിതാ/ … ശ്രദ്ധാ രൂപേണ സംസ്ഥിതാ) പ്രകാശിതമാകുന്നത് എന്നാണല്ലോ സങ്കൽപം. അതു തന്നെയാണ് മാതൃഭാവമായും (… മാതൃ രൂപേണ സംസ്ഥിതാ) വർത്തിക്കുന്നത്. മാതൃത്വത്തിന്റെ മൃദുലതയും ആർദ്രതയും കാരിരുമ്പിനെക്കാൾ കഠിനതയുള്ള രക്ഷാകേന്ദ്രമായി മാറുന്നു പൂതപ്പാട്ടിൽ.

സങ്കീർണമായ ജീവിതത്തിലെ ചില തത്ത്വങ്ങളെ ഉദാത്തമായി ആവിഷ്കരിക്കുന്നതിനു വേണ്ടി വാമൊഴിയായി നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു മിത്തിനെ കരുവാക്കുകയാണ് ഇവിടെ. മിത്തുകളുടെ തത്ത്വശാസ്ത്രപരവും സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരവുമായ ഇടവും പ്രസക്തിയും അറിയുന്നതിന് പൂതപ്പാട്ട് നല്ലൊരുദാഹരണമാണ്. നങ്ങേലി എന്ന മാതാവിന്റെ സംരക്ഷണത്തിനും പൂതത്തിന്റെ കൈയേറ്റത്തിനും അധിനിവേശത്തിന്റെയും ചെറുത്തുനിൽപിന്റെയും ഭാവം പകർന്നാൽ അതിന്റെ സാമൂഹിക - രാഷ്ട്രീയ പ്രസക്തി വർധിക്കുന്നു. വിളവിന് മേൽ ജന്മിത്വത്തിന്റെ കടന്നുകയറ്റമായി പൂതത്തിന്റെ അപഹരണത്തെ വ്യാഖ്യാനിച്ചാൽ, അതൊരു പോരാട്ട കവിതയായും മാറുന്നു. 'പെറ്റവയറ്റിനെ വഞ്ചിക്കുന്നൊരു പൊട്ടപ്പൂതമിതെന്ന്' കയർക്കുമ്പോൾ അമ്മ രൗദ്രഭാവമാർജിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും പൊതുവെ അമ്മയുടെ പ്രതിരോധം സഹനസമരത്തിലധിഷ്ഠിതമാണ്. തെച്ചിക്കോല് പറിച്ചും ചേലൊട് മന്ത്രം ജപിച്ചും മറ്റോരുണ്ണിയെ നിർമിക്കുമ്പോൾ പൂതത്തിന്റെ കൈയേറ്റം വഞ്ചനാത്മകവും ആയിത്തീരുന്നു.

മിത്തിക ഭാവനയിൽനിന്ന് മനുഷ്യ ഭാവങ്ങളിലേക്ക് കീറിയ ചാലുകളാണ് ഇടശ്ശേരി ഗോവിന്ദൻ നായരുടെ ഈ കവിത എന്നതിനാലാണ് മിത്തുകളെക്കുറിച്ച പഠനത്തിന്റെ തുടക്കമായി ഇത്രയും പറഞ്ഞത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പല രചനകളും കേവലം കഥാകഥന കൗതുകം എന്നത് വിട്ട്, സാമൂഹികമായ പ്രതികരണങ്ങൾ കൂടിയാകുന്നുണ്ടെന്നിരിക്കെ വിശേഷിച്ചും. കാവിലെപ്പാട്ട്, ബുദ്ധനും ഞാനും നരിയും, പൊട്ടി പുറത്ത് ശീവോതി അകത്ത് തുടങ്ങിയ ഇടശ്ശേരിക്കവിതകളും സാമൂഹികമായ പ്രതിരോധത്തിന് മിത്തുകളെ ആയുധമാക്കുന്നുണ്ട്.

*

സൗന്ദര്യാത്മകം എന്നതോടൊപ്പം തത്ത്വശാസ്ത്രപരവും സാമൂഹിക ശാസ്ത്രപരവുമായ, മിത്തുകളുടെ ഇടത്തെയും പ്രസക്തിയെയും പ്രകാശിപ്പിക്കുന്ന പ്രധാനപ്പെട്ടൊരുദാഹരണമായാണ് പൂതപ്പാട്ടിനെ നാം എടുത്തത്. മിത്തുകൾക്ക് സാമാന്യേന ചില ലക്ഷണങ്ങൾ കൽപിക്കപ്പെടാറുണ്ട്.

പ്രതീകാത്മകമായ ഉള്ളടക്കം പേറുന്നവയായിരിക്കും പൊതുവെ മിത്തുകൾ. അതായത് അവയുടെ പ്രമേയങ്ങൾ (themes), കഥാതന്തുക്കൾ (threads), ഇതിവൃത്തങ്ങൾ (plots) എന്നിവ പലതരം വായനകളെ സാധ്യമാക്കുന്നു. അവയുടെ സ്വഭാവമാകട്ടെ അന്യാപദേശങ്ങളുടെയോ (allegories) രൂപകങ്ങളുടെയോ (metaphors) നീതിസാര കഥകളുടെയോ (parables) ഘടനയിലുമായിരിക്കും. മിത്തുകളുടെ ലക്ഷണമായി പൊതുവേ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെടാറുള്ള മറ്റൊരു കാര്യം അവയുടെ അജ്ഞാതമോ അവ്യക്തമോ ആയ ഉറവിടമാണ്. പരമ്പരാഗതമായി കൈമാറപ്പെടുന്നു എന്നതും ചേർത്ത് പറയാറുണ്ട്. എന്നാൽ, ഇതൊന്നും എല്ലാറ്റിലും അത്ര കൃത്യമായി ചേരണമെന്നില്ല.

മതപരമായ മാനമോ ഉള്ളടക്കമോ ഉണ്ടായിരിക്കുമെന്നതാണ് മൂന്നാമതായി ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെടാറുള്ള ലക്ഷണം. ഇതും എല്ലാറ്റിലും അത്ര കൃത്യമായി ചേരുന്ന ഒരു സ്വഭാവമാകണമെന്നൊന്നുമില്ല. ഒരു ആഖ്യാനത്തിനെ മിത്ത് എന്നടയാളപ്പെടുത്താൻ മതാത്മകമാനം നിർബന്ധമൊന്നുമല്ല.

പൊതുവെ, പ്രാചീനമായ ആവിഷ്കാരങ്ങളെ സമൂഹത്തിന്റെ വിശ്വാസവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കൽ അനിവാര്യമൊന്നുമല്ല. ഗുഹാഭിത്തികളിലെ ചിത്രങ്ങളും മണ്ണിൽ ആഴത്തിൽ പുതഞ്ഞുകിടക്കുന്ന ശിൽപങ്ങളും മുദ്രകളുമൊക്കെ പ്രാചീന മനുഷ്യന്റെ ആവിഷ്കാരസിദ്ധിയെയും സർഗാത്മകതയെയുമാണ് പ്രഥമമായി അടയാളപ്പെടുത്തുന്നത്. എന്നാൽ ചരിത്രം, പുരാവസ്തു ജ്ഞാനം, നരവർഗ പഠനം തുടങ്ങിയവയുടെ ആധികാരിക നിരീക്ഷണങ്ങൾ വളരെപ്പെട്ടെന്ന് അവയെ മതപരം എന്ന് നിരീക്ഷിക്കുന്നു. മതപരം ആയേക്കാം എന്നല്ലാതെ, അങ്ങനെയൊരു മുൻവിധി ശരിയാണെന്ന് തോന്നുന്നില്ല.

പ്രഥമമായി അവയെല്ലാം മനുഷ്യരുടെ സർഗാത്മക ആവിഷ്കാരങ്ങളാകുന്നു. പലപ്പോഴും അവയിലെ കഥാപാത്രങ്ങൾ പിൽക്കാലത്താണ് ദൈവങ്ങളായി അവരോധിക്കപ്പെടുന്നത്. ഇന്ത്യൻ പുരാവൃത്തങ്ങൾക്കും ബാധകമാണ് ഇക്കാര്യം.

മിത്ത് എന്ന് കാറ്റഗറൈസ് ചെയ്യാവുന്ന ഭാവനകൾ മതഘടനകൾക്ക് പുറത്തും വികസിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഭാവിലോകത്തെക്കുറിച്ച സങ്കൽപങ്ങളാണ് അവയിൽ പലതും. ഫ്യൂച്ചറിസ്റ്റിക് മിത്തുകൾ എന്ന് പറയാം. യുഗാന്ത വിശ്വാസങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട (eschatological -Eschatos എന്ന ഗ്രീക്ക് പദത്തിന് last എന്നർഥം) മതഭാവനകളും ഫ്യൂച്ചറിസ്റ്റിക് എന്ന കാറ്റഗറിയിൽ വരും. തോമസ് മൂറിന്റെ 'ഉട്ടോപ്യ' ഇതിൽപെട്ടതാണ്. മിത്തിനെ മിഥ്യ എന്ന് തെറ്റായി വായിക്കുന്നതു പോലെത്തന്നെ, തികച്ചും അപ്രായോഗികമായത് എന്ന അർഥത്തിൽ ഉട്ടോപ്യയെ തെറ്റായി വായിക്കാറുണ്ട്. യഥാർഥത്തിൽ, നിലവിലില്ലാത്തതും എന്നാൽ ഉണ്ടാകേണ്ടതും എന്ന് വിഭാവനം ചെയ്യപ്പെടുന്ന ഒരവസ്ഥയാണ് ഉട്ടോപ്യ.

ഈ അർഥത്തിൽ തോമസ് മൂറിന്റെ സങ്കൽപം തൊട്ട് മാർക്സിസം വിഭാവനം ചെയ്യുന്ന, സ്റ്റേറ്റ് ഇല്ലാതാകൽ വരെയുള്ളതൊക്കെയും ഫ്യൂചറിസ്റ്റിക് മിത്തുകളാണ്. ഈ വിഭാവനകൾക്ക് എസ്കറ്റോളജിക്കൽ പ്രകൃതവുമുണ്ട്.

മതപരമായ മാനങ്ങൾ ആരോപിക്കാമെങ്കിലും irreligious ആയി പരിഗണിക്കപ്പെടുന്നവയാണ് പ്ലേറ്റോയുടെ മിത്തുകൾ. സ്റ്റോറി ഓഫ് ഗൈജിസ്, മിത്ത് ഓഫ് ഫയെതൻ, മെറ്റഫർ ഓഫ് ദ കേവ്, ഡോറിയൻ തുടങ്ങിയ ഒട്ടേറെ മിത്തുകൾ പ്ലേറ്റോയുടെ 'ഡയലോഗ്സി'ലും 'റിപ്പബ്ലിക്കി'ലുമൊക്കെ കാണാം. എത്തിക്സിനെക്കുറിച്ച ചിന്തകൾ വിശദീകരിക്കുന്നതിനുള്ള രൂപകങ്ങളായിരുന്നു പ്ലേറ്റോക്ക് തന്റെ മിത്തുകൾ.

ആധികാരികവും വസ്തുതാപരവുമായ ഒരു വിവരണമായി സ്വയം അവതരിപ്പിക്കുന്നവയാണ് മിത്തുകൾ. മിത്തുകളുടെ അടുത്ത ലക്ഷണം അതാണ്. സ്വയം തെളിയിക്കുന്നതിലൂടെയല്ല മറിച്ച്, സ്വയം അവതരിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെത്തന്നെ മിത്തുകൾക്ക് ആധികാരികത ലഭിക്കുന്നു.

*

മനുഷ്യ ജ്ഞാനത്തിന്റെയും ധിഷണയുടെയും വികാസത്തിന്റെ ചരിത്രത്തെ നമുക്ക് ഇപ്രകാരം അടയാളപ്പെടുത്താമെന്ന് തോന്നുന്നു: മിത്തോസ് (Mythos)-> ലോഗോസ് (Logos)-> സിയോ (Scio). ചരിത്രത്തിൽ വളരെ പ്രാധാന്യമുള്ള ആശയങ്ങളാണ് മൂന്നും. ഇതിൽ മിത്തോസിന്റെ ആവിഷ്കാര രൂപമാണ് മിത്ത് എന്ന് പറയാം. ഭാവനകളെയും ആഖ്യാനങ്ങളെയുമാണ് മിത്തോസ് അർഥമാക്കുന്നതെങ്കിൽ, ലോഗോസ് അടയാളപ്പെടുത്തുന്നത് ഹേതു, യുക്തി എന്നിവയെയാണ്. അറിയുക എന്നാണ് സിയോയുടെ അർഥം.

അതായത്, മിത്തോസ് മിത്തിനെയും ലോഗോസ് തത്ത്വചിന്തയെയും സിയോ ശാസ്ത്രത്തെയും സൂചിപ്പിക്കുന്നു. Traditional Story എന്ന അർഥത്തിൽ മിത്ത് എന്ന പദം ഇംഗ്ലീഷിൽ ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങിയത് പത്തൊമ്പതാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽക്കാണ്. പ്രകൃതിപരമോ സാമൂഹികമോ ആയ ഒരു പ്രതിഭാസത്തെ പ്രകൃത്യതീത ശക്തികളുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ട് പരമ്പരാഗതമായി പറഞ്ഞുപോരുന്ന കഥകളെ സൂചിപ്പിക്കുന്നതായിരുന്നു പ്രധാനമായും ഈ വാക്ക്. തെളിവുകളെ ആശ്രയിക്കാത്ത 'അറിവാ'ണ് മിത്തോസ്. അത് ഭാവനയെയാണ് ആശ്രയിക്കുന്നത്, അതിലാണ് നിലകൊള്ളുന്നതും. ലോഗോസ് ആണെങ്കിൽ താർക്കികവും (argumental) യുക്തിപരവും (logical) ഹേതുപരവുമായ (rational) തെളിവുകളെ ആശ്രയിക്കുന്നു. സിയോ ആകട്ടെ, വസ്തുനിഷ്ഠവും ഭൗതികവുമായ തെളിവുകളിന്മേലാണ് നിലനിൽക്കുന്നത്.

പ്രകൃതിയെ, എന്നും മനുഷ്യനെ വിസ്മയിപ്പിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന അതിലെ പ്രതിഭാസങ്ങളെ നിർധാരണം ചെയ്യാനുള്ള പരിശ്രമങ്ങളുടെ ചരിത്രമാണത്. പ്രതിഭാസങ്ങളെപ്പോലെത്തന്നെ ആ വിശകലന ചരിത്രവും വിസ്മയകരമാണ്. അതിന്റെ ആദിമ ദശയിൽ മനുഷ്യൻ പ്രകൃതിയെയും ഭൂമിയെയും ജീവനെയും ജീവിതത്തെയുമെല്ലാം വരകളിൽ ആവാഹിക്കാൻ ശ്രമിക്കുകയും കഥകൾ കൊണ്ട് വിശദീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. കഥകൾ വാമൊഴിയിൽ നിലനിൽക്കുകയും പരമ്പരാഗതമായി വിനിമയം ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്തു. മിത്തിന്റെ ഉൽപത്തി ഇതാണ്. പ്രതിഭാസങ്ങളെ ഭാവനയിലൂടെ വിശ്ലേഷണം ചെയ്യുന്ന ഈ പ്രക്രിയയിൽതന്നെയാണ് കലയുടെയും സാഹിത്യത്തിന്റെയും കൂടി ഉത്ഭവം.

*

പ്രധാനമായും ഈതിയോളജിയുമായി (ഉൽപത്തി, പ്രതിഭാസങ്ങളുടെ കാരണങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ സംബന്ധിച്ച അറിവുകൾ) ബന്ധപ്പെട്ട ചിന്തകളാവണം പ്രാക്തനമായ ഭാവനകളിലേക്കും അതുവഴി മിത്തുകളിലേക്കും സഞ്ചരിച്ചത്. പ്രളയത്തെയും സൃഷ്ടിയെയും കുറിച്ച ഇന്ത്യൻ മിത്തോളജിക്കൽ വിഭാവനങ്ങൾ അതിൽപെട്ടതാണ്.

പ്രകടമായ ഉദാഹരണം നോർഡിക് മിത്തുകളാണ്. ഋതുപ്പകർച്ചകളെ വിശദീകരിക്കുന്നവയാണ് തോറിന്റെ ചുറ്റികയുടെയും അപഹരിക്കപ്പെടുന്ന ഫ്രെയ്ജയുടെയും ഐതിഹ്യങ്ങൾ. സ്കാൻഡിനേവിയൻ രാജ്യങ്ങളിലെ ആദിമ നിവാസികളായ വൈക്കിങ്ങുകൾ വിശ്വത്തെ പ്രധാനമായും മൂന്ന് ലോകങ്ങളായി സങ്കൽപ്പിച്ചു. തങ്ങൾ ജീവിക്കുന്ന ലോകം മിഡ്ഗാഡ് ആണ്. കേന്ദ്രത്തിൽ ദേവന്മാരുടെ ലോകം അഥവാ അസ്ഗാഡ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. പുറത്ത് ദുഷ്ടശക്തികളുടെ ലോകവും. ഇതിനെ അട്ഗാഡ് എന്നും വിളിക്കാം.

ഉർവരദേവതയായ ഫ്രെയ്ജയാണ് മിഡ്ഗാഡിലെ വസന്തം. വൈക്കിങ്ങുകളെ തോൽപിക്കാൻ വേണ്ടി ദുഷ്ടശക്തികൾ ഫ്രെയ്ജയെ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകും. അതോടെ വിളവുകളില്ലാതാവും. അപ്പോൾ ദേവന്മാർ രംഗത്തിറങ്ങും. അവരുടെ തലവനായ തോർ തന്റെ ചുറ്റികകൊണ്ട് ദുഷ്ടശക്തികളെ നിഗ്രഹിച്ച് ഫ്രെയ്ജയെ മോചിപ്പിക്കും. അങ്ങനെ മഴ പെയ്യുകയും വസന്തം തിരിച്ചുവരികയും ചെയ്യും.

തോർ ചുറ്റികയുടെ സ്ഥാനത്ത് ഇന്ത്യൻ മിത്തോളജിയിലുള്ളത് ഇന്ദ്രന്റെ വജ്രായുധമാണ്. ദേവേന്ദ്രൻ വജ്രായുധം വീശുമ്പോഴത്രേ ഇടിമിന്നലുകളും മഴയുമുണ്ടാകുന്നത്.

ഋതുഭേദങ്ങളെ, പ്രത്യേകിച്ച് വേനലിന്റെയും വസന്തത്തിന്റെയും ആവർത്തനത്തെ കാൽപനികമായി വിശദീകരിക്കുന്നതാണിത്. പ്രകൃതിയിലുണ്ടാകുന്ന പുഷ്കലതയെയും വരൾച്ചകളെയും മനസ്സിലാക്കാനുള്ള പരിശ്രമം. ഒപ്പം നന്മതിന്മകളുടെ സംഘർഷത്തെയും ഇത് വിശദീകരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. കാൽപനികമായ ആവിഷ്കാരങ്ങളാണിവ. സാഹിതീയമായ ഇത്തരം ആഖ്യാനങ്ങൾക്ക് പിൽക്കാലത്ത് ദൃശ്യവും ശ്രാവ്യവുമായ ആവിഷ്കാരങ്ങളുണ്ടായിട്ടുണ്ടാകാം. മിത്തിക കഥാപാത്രങ്ങൾ ദൈവങ്ങളാകുന്ന മുറക്ക് ആവിഷ്കാരങ്ങൾ വിഗ്രഹങ്ങളായും അനുഷ്ഠാന കലകളായും മാറിയിട്ടുണ്ടാവാം. സ്വാഭാവികമായും അതിൽ നിന്ന് മന്ത്രവാദവും ഉദ്ഭവിച്ചിട്ടുണ്ടാവണം.

പിന്നീട് അനുഭവത്തിന്റെയും യുക്തിയുടെയും അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള ചിന്തയുടെ ലോകത്തിലേക്കുള്ള പരിവർത്തനം അഥവാ തത്ത്വചിന്തയിലേക്കുള്ള പുരോഗമനമുണ്ടായി. നൈസർഗികതയുടെ തത്ത്വചിന്തകന്മാരായി അറിയപ്പെട്ടവരായിരുന്നു തെയിൽസും പൈതഗോറസും മറ്റുമൊക്കെ. പിന്നെ സോഫിസ്റ്റുകളുടെ കാലമായപ്പോഴേക്കും ചിന്ത സാമൂഹിക തലത്തിലേക്ക് വികസിച്ചു. സോക്രട്ടീസും പ്ലേറ്റോയും മറ്റും സമൂഹങ്ങളെപ്പറ്റി, വൃക്തിയും സമൂഹവും തമ്മിലുള്ള ആദാന പ്രദാനങ്ങളെയും ബന്ധങ്ങളെയും പറ്റി സംസാരിച്ചു തുടങ്ങി.

ഇതോടെ ഈതിയോളജിക്കൽ ആവിഷ്കാരങ്ങളിൽ നിന്ന് വിട്ട് കല കൂടുതൽ സങ്കീർണമായ ജീവിതത്തെ അഭിമുഖീകരിച്ചു തുടങ്ങി. കല അങ്ങനെയൊരു തലത്തിലേക്ക് വികസിച്ചുവെങ്കിലും പ്രാക്തന മിത്തുകളിൽനിന്ന് രൂപംകൊണ്ട അനുഷ്ഠാനങ്ങളും മന്ത്രവാദവും ദൈവരൂപങ്ങളുമൊക്കെ അതുപോലെ നിലനിന്നു. പുതിയ ആവിഷ്കാരങ്ങൾ പുതിയ മിത്തുകളായിത്തീർന്നു. ആ പുരാവൃത്തങ്ങളാകട്ടെ, കൂടുതൽ ചരിത്ര ബന്ധിതവുമായിരുന്നു.

കൂടുതൽ നിരീക്ഷണാധിഷ്ഠിതമായ, വസ്തുനിഷ്ഠതയിൽ ഊന്നുന്ന ജ്ഞാനത്തിലേക്ക് കടന്നതോടെ, ഭൗതിക പ്രതിഭാസങ്ങളെ വിശദീകരിക്കേണ്ട ചുമതല ശാസ്ത്രം ഏറ്റെടുത്തു. അതോടെ, ജീവിതവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മറ്റു സങ്കീർണതകളിലേക്ക് സഞ്ചരിച്ചു തത്ത്വചിന്ത. അങ്ങനെ സാഹിത്യത്തിനും സയൻസിനും ദർശനങ്ങളുണ്ടായി.

*

നമ്മുടെ മനസ്സിൽ ഉറങ്ങിക്കിടക്കുന്ന വംശസ്മൃതികളാണ് മിത്തുകൾ. സംസ്കാരങ്ങളെ ജാഗ്രത്താക്കുന്ന പ്രാക്തന മാതൃകകളാണവ. ആ നിലക്കാണ് അത് ചരിത്രാന്വേഷണത്തിന്റെയും കരുവായി മാറുന്നത്.

മിത്തുകളെ സ്വപ്നങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തി ചില വിശകലനങ്ങളുണ്ട്. വ്യക്തിയുടെ ആഗ്രഹങ്ങളുടെയും ഉത്കണ്ഠകളുടെയും പ്രതിഫലനമാണ് സ്വപ്നം. സ്വപ്നം അബോധമനസ്സിനെ (unconscious mind) പ്രകാശിപ്പിക്കുന്നുവെന്ന് സിഗ്മണ്ട് ഫ്രോയ്ഡ് സിദ്ധാന്തിച്ചു. പൂർത്തീകരിക്കാൻ പറ്റാത്ത അഭിലാഷങ്ങളുടെ പ്രതിഫലനമാണ് ഫ്രോയ്ഡിന് സ്വപ്നങ്ങൾ. ഒരാളുടെ മനസ്സിനെയും വിചാരങ്ങളെയും പിരിമുറുക്കങ്ങളെയും വിശ്ലേഷണം ചെയ്യുന്നതിൽ പ്രധാന ടൂളാണ് സ്വപ്നം. ന്യൂറോ സയൻസിന്റെയും ന്യൂറോ ഫിസിയോളജിയുടെയും പഠനത്തിലും സ്വപ്നം സുപ്രധാനമായ ടൂളാണ്.

സ്വപ്നം വ്യക്തിയുടെ അഭിലാഷങ്ങളെയും ഉദ്വേഗങ്ങളെയും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതിന് സമാന്തരമായി സമൂഹത്തിന്റെ ആഗ്രഹങ്ങളുടെയും ഉത്കണ്ഠകളുടെയും പ്രതിഫലനമാണ് മിത്തുകൾ.

മനുഷ്യനെ, വിശേഷിച്ചും മനുഷ്യമനസ്സിനെ സംബന്ധിച്ച പഠനത്തിൽ സ്വപ്നത്തിന് ഇത്രയേറെ പ്രാധാന്യമുണ്ടായിട്ടും ഒരു സ്വപ്നത്തിന്റെയും യുക്തി അന്വേഷിച്ച് ആരും തല പുകയ്ക്കാറില്ല. വ്യഷ്ട്യനുഭവങ്ങളാണ് (subjective experiences) സ്വപ്നത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കമെങ്കിൽ സമഷ്ട്യനുഭവങ്ങൾ (collective experiences) മിത്തുകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. സ്വപ്നം വ്യഷ്ടിയുടെ ജീവിതത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നത് എങ്ങനെയൊക്കെയാണോ സമാനമായി സമഷ്ടിയുടെ ജീവിതത്തിൽ മിത്തും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ആന്തരികാനുഭൂതികളുടെ ഭാവാവിഷ്കാരം എന്ന് ഉപനിഷത്തുകൾ സ്വപ്നങ്ങളെ വിളിക്കുന്നുണ്ട്.

സ്വപ്നങ്ങൾക്ക് മൂന്ന് ഭാവങ്ങളുള്ളതായി ഇസ്്ലാമിക ദാർശനികർ വിശദീകരിക്കുന്നു. അതിൽ 'അർറുഅ്യാ' എന്നതിനെ ദർശനം എന്ന് വിവർത്തനം ചെയ്യാം - ആഴവും കാമ്പുമുള്ള സ്വപ്നങ്ങൾ. പ്രവാചകന്മാർക്ക് വഹ്്യ് ആയും വിശ്വാസികൾക്ക് ഇൽഹാം ആയും രാജാക്കന്മാർക്ക് മുന്നറിയിപ്പുകളായും വരുന്ന സ്വപ്നങ്ങൾ. സ്വപ്നങ്ങളിലെ രണ്ടാമത്തെ ഇനം ശൈത്വാനിയഃ ആണ് - സാത്താനികമായ ദുർവിചാരങ്ങളുടെ (വസ്്വാസ്) പ്രതിഫലനങ്ങൾ. എന്നാൽ, കൂടുതൽ സ്വപ്നങ്ങളെയും ഹുൽമ് മാത്രമായാണ് ഇസ്്ലാം കാണുന്നത്. സാധാരണ ദൈനംദിന സ്വപ്നങ്ങളാണവ.

വ്യഷ്ടിതലത്തിൽ സ്വപ്നങ്ങളെ എങ്ങനെയൊക്കെ വിശദീകരിക്കാമോ, അതുപോലൊക്കെയുള്ള സാധ്യതകൾ സമഷ്ടിതലത്തിൽ മിത്തുകളുടെ പഠനത്തിലും കണ്ടെത്താം. പൊതുവെ സാഹിത്യാദി ആവിഷ്കാരങ്ങളുടെ കാര്യത്തിൽ ഇസ്്ലാം മുന്നോട്ടുവെക്കുന്ന വിശകലന മാനദണ്ഡം തന്നെ സമാനമാണ്. ബിർറ്, ഹറാം, ജാഇസ് എന്നിങ്ങനെ അൽഗസാലി ആവിഷ്കാരങ്ങളെ വർഗീകരിക്കുന്നുണ്ട്. ഇതിൽ ബിർറിനെ ദർശന സ്വപ്നത്തോടും (റുഅ്യാ) ഹറാമിനെ സാത്താനിക സ്വപ്നത്തോടും (ശൈത്വാനിയഃ) ജാഇസിനെ ദൈനംദിന സ്വപ്നത്തോടും (ഹുൽമ്) സമീകരിക്കാം; അത്ര കൃത്യമായല്ലെങ്കിലും. സമാനമായ രീതിയിൽ മിത്തോളജിയിലും നമുക്കൊരു വിഭജന മാനദണ്ഡം സ്വീകരിക്കാൻ പറ്റും. ഒരു സ്വപ്നത്തിന്റെയും യുക്തി അന്വേഷിച്ച് ആരും തല പുകയ്ക്കാറില്ലാത്തതു പോലെത്തന്നെ, മിത്തുകൾ യുക്തിയുടെ മാനദണ്ഡങ്ങൾക്ക് വഴങ്ങണമെന്നില്ല. എന്നാൽ സാമൂഹിക, സാംസ്കാരിക, ചരിത്ര പഠനങ്ങളിൽ അനിവാര്യമായൊരായുധമാണത്.

ചിലപ്പോൾ മിത്തുകൾ ആഴമുള്ള ദർശനങ്ങളെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു. യിൻ-യങ് ദ്വന്ദ്വം ചൈനീസ് ദർശന പദ്ധതികളിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരാധാരമാണ്. വിരുദ്ധങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സംഘർഷങ്ങളെയും സമന്വയത്തെയും സംബന്ധിച്ച പ്രാക്തന ദർശനങ്ങളിൽപ്പെടും യിൻ-യങ് ദ്വന്ദ്വം എന്ന തത്ത്വം. സമാനമായി ഇന്ത്യൻ ഫിലോസഫിയിൽ പ്രകൃതി-പുരുഷൻ എന്ന ദ്വന്ദ്വവും കാണാം. ഈ ദർശനത്തിന്റെ പ്രതീകമാണ് ശിവ-ശക്തി പുരാണങ്ങൾ.

മറ്റു ചിലപ്പോൾ മിത്തുകൾ ചരിത്രഗതിയെ ചിത്രീകരിക്കുന്നു. ദേവാസുര സംഘർഷത്തിന്റെ ആഖ്യാനങ്ങളെപ്പറ്റി അങ്ങനെയൊരു പഠനമുണ്ട്. ഇംഗ്ലീഷിൽ കസിൻ എന്ന് പറയാവുന്ന കുടുംബബന്ധമുള്ളവരാണ് പുരാണത്തിലെ ദേവാസുരന്മാർ. ജ്യേഷ്ഠത്തി, അനുജത്തിമാരുടെ (ദിതി, അദിതി) മക്കൾ. ഇവർ തമ്മിലുള്ള സംഘർഷം ഇറാനിലും മറ്റു മധ്യേഷ്യൻ ആര്യദേശങ്ങളിലും ഉടലെടുത്ത വഴക്കുകളെയാവാം സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. ഈ സംഘട്ടനത്തിൽ പരാജയപ്പെട്ടവരാവാം അവിടെ നിന്ന് ഇന്ത്യയിലേക്ക് കുടിയേറിയത്. അങ്ങനെയെങ്കിൽ ഇന്ത്യൻ ആര്യനാണ് ദേവൻ; അസുരൻ ഇറാനിയൻ ആര്യനും.

ഈ നിരീക്ഷണത്തെ ബലപ്പെടുത്തുന്ന ഒരുപാട് വസ്തുതകളുണ്ട്. ഒന്നാമതായി, സഹോദരിമാരുടെ മക്കൾ എന്ന നിലക്കുള്ള ദേവാസുരന്മാരുടെ ബന്ധം തന്നെ. അതുപോലെ സംസ്കൃത പുരാണങ്ങളിൽ ദേവൻ നായകനും (പ്രോട്ടഗോണിസ്റ്റ്) അസുരൻ പ്രതിനായകനും (ആന്റഗോണിസ്റ്റ്) ആണ്. അതേസമയം സെന്ദ് പുരാണങ്ങളിൽ (ഇറാനിലെ പൗരാണിക ഭാഷ) അസുരനാണ് (അഹുരൻ) പ്രോട്ടഗോണിസ്റ്റ്. ദേവനെ അവ നീചസ്ഥാനത്ത് നിർത്തുന്നു. ദേവാസുരസംഘട്ടന കഥകളുടെ പൊതുവായ ഫോർമാറ്റും ഈ വീക്ഷണത്തെ പിന്തുണക്കുന്നു. മിക്കപ്പോഴും അസുരന്മാരോട് ദേവന്മാർ തോൽക്കുകയാണ് പതിവ്. പിന്നീട് ദൈവങ്ങളുടെ സഹായത്തോടെ അവർ ജയിക്കുകയാണ്. ആ ജയം എന്നത് അവരുടെ അഭിലാഷമാണ്, സ്വപ്നമാണ്.

ഇനിയും ചിലപ്പോൾ മിത്തുകൾ സാമൂഹിക വ്യവസ്ഥയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. ആര്യ നാഗരികതയെ പവിത്രപ്പെടുത്തുകയും വനവാസികളെയും മറ്റും അധമവത്കരിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന പൃഥു, നിഷാദൻ പുരാണവും ജാതിബോധം കൊണ്ട് മലിനപ്പെട്ടിട്ടുള്ള വർണവ്യവസ്ഥയെ താങ്ങിനിർത്തുന്ന പുരാണ കഥകളും ഉദാഹരണമാണ്.

മിത്തിന് മിഥ്യ എന്നർഥമില്ല; വ്യാവഹാരികാർഥത്തിൽ റിയാലിറ്റി എന്നതിന്റെ വിപരീതമായി മിത്ത് എന്ന പദം പൊതുവെ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും. ചുറ്റുപാടുകളെ വിശദീകരിക്കാനുള്ള മനുഷ്യ പരിശ്രമങ്ങളിലും മനുഷ്യന്റെ ജ്ഞാനാന്വേഷണങ്ങളിലും മിത്തോളജിക്ക് വലിയ പ്രാധാന്യമുണ്ടെങ്കിലും മിത്ത് ഒരിക്കലും ശാസ്ത്രമല്ല. ചരിത്രസത്യങ്ങളെ പലപ്പോഴും മിത്തുകൾ പ്രതിഫലിപ്പിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും, ചരിത്രപഠനത്തിൽ അനിവാര്യമായ കരുക്കൾ മിത്തോളജി നൽകുന്നുണ്ടെങ്കിലും മിത്ത് ചരിത്രവുമല്ല. എന്നാൽ മിഥ്യ (delusion) എന്ന് അവഗണിക്കപ്പെടേണ്ടവയുമല്ല മിത്തുകൾ.

*

വേരുറച്ചു പോകുന്ന പാരമ്പര്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും അധികാര വ്യവസ്ഥയുടെ ആയുധങ്ങളായിത്തീർന്നിട്ടുണ്ട്. മിത്തുകളും ഇതിൽപെടും. പുരാവൃത്തങ്ങളുടെയും അവയിലെ ദേവതകളുടെയും പേരിൽ സ്വേച്ഛാധിപത്യം കൈയടക്കി വാണിട്ടുള്ള എത്രയോ ദുരധികാരികൾ ചരിത്രത്തിലുണ്ട്. ഇന്ത്യയിൽ ജാതിവ്യവസ്ഥ അരക്കിട്ടുറപ്പിക്കുന്നതിനും മിത്തുകൾ ഉപയോഗിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യൻ വലതുപക്ഷ ഹിന്ദുത്വ വംശീയത ആരംഭം തൊട്ട് തന്നെ, അപരവിദ്വേഷം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും തങ്ങൾക്കനുരൂപമായ മനസ്സൊരുക്കുന്നതിനും കൂടി ഇവയെ ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ഇപ്രകാരം ഒരു യാഥാസ്ഥിതിക സമ്പ്രദായത്തിന്റെ നിലനിൽപിനുള്ള കരുക്കളായും മിത്തുകൾ പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്, പ്രവർത്തിക്കുന്നുമുണ്ട്. അതാകട്ടെ, മനുഷ്യന്റെ സർഗാത്മകതയുടെ തന്നെ ദുരുപയോഗമാണ്.

എന്തായാലും സംസ്കാരങ്ങളുടെ പ്രകാശനങ്ങൾ എന്ന നിലക്ക് മിത്തുകൾ ഒരു പ്രധാന പഠനവിഷയം തന്നെയാണ്. l